Hiện nay có rất nhiều phương pháp bảo quản tôm sau thu hoạch như: bảo quản tôm bằng hóa chất, bằng kháng sinh hoặc bằng nước đá lạnh. Tuy nhiên trong số các biện pháp bảo quản nêu trên thì bảo quản tôm sau thu hoạch bằng nước đá lạnh được áp dụng nhiều nhất vì phương pháp này dễ làm, tôm đảm bảo chất lượng, an toàn về sinh, không ảnh đến sức khỏe người sử dụng.
Để sử dụng phương pháp này, trước khi thu hoạch, người nuôi tôm cần chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ và vật liệu như tấm thùng cách nhiệt, nước sạch để rửa tôm, bạt nhựa, xô, rổ nhựa, nước đá sạch để bảo quản; sau đó tiến hành các bước sau: Bước 1 là thu hoạch tôm: trước khi thu hoạch tôm từ 1-2 ngày, người nuôi cần kiểm tra tôm (chỉ thu hoạch khi tôm cứng vỏ) bằng cách tiến hành dùng chài để kiểm tra, nếu tỷ lệ tôm mềm vỏ dưới 1% và đã đạt cỡ thương phẩm (dưới 40 con/kg đối với tôm sú và 60 con/kg đối với tôm thẻ). Dùng lù (có nơi gọi là lừ) đặt khắp ao, cho chạy quạt để bắt bớt lượng tôm trong ao, sau đó thu toàn bộ qua lù đặt ở cống và bơm khô nước để thu nhặt hết tôm còn sót lại; người nuôi cũng có thể dùng lưới kéo có diện tích lớn hoặc lưới xung điện để kéo tôm, sau đó bơm khô và thu toàn bộ. Sau khi thu tôm từ ao, rửa tôm bằng nước sạch để loại bỏ rác và các tạp chất. Bước 2là bảo quản tươi: Tôm sau khi thu hoạch từ ao hoặc đầm nuôi lên phải được rửa và lựa ở nơi thoáng mát. Tôm phải được để trên tấm nhựa hoặc rổ nhựa sạch, không để tôm trực tiếp xuống đất, sàn gỗ hoặc nền xi măng. Tiếp đó, gây chết tôm bằng nước đá lạnh theo tỷ lệ 2 phần tôm với 1 phần nước đá và 1 phần nước từ ao nuôi. Đổ nước vào thùng nhựa hoặc thùng cách nhiệt. Cho nước đá xay hoặc nước đá vảy vào theo tỷ lệ 10 kg nước đá vào 10 lít nước và khuấy đều cho nước đá tan (độ lạnh 00C), cho 20 kg tôm vào thùng, đậy nắp lại và giữ nước trong khoảng 30 phút. Bước 3, ướp tôm với nước đá lạnh: sau khi tôm chết và được làm lạnh thì vớt ra và chuyển sang ướp với nước đá xay hoặc đá vảy trong thùng cách nhiệt. Tỷ lệ tôm và nước đá tùy thuộc vào thời gian bảo quản và vận chuyển tôm đến nơi thu mua hoặc xí nghiệp tôm đông lạnh. Nếu thời gian bảo quản và vận chuyển dưới 12 giờ thì ướp tôm với nước đá theo tỷ lệ 10 kg tôm với 5 kg nước đá; từ 12- 14 giờ thì theo tỷ lệ 10 kg tôm với 10 kg nước đá. Cách ướp: chỉ cần trải một lớp nước đá ở đáy thùng cách nhiệt dày khoảng 10 cm. Cho vào một lớp tôm mỏng dưới 10 cm, sau đó xếp lần lượt một lớp nước đá 1 lớp tôm cho đến khi đầy thùng. Trên cùng phủ lớp nước đá dày hơn 10 cm. Đậy kín nắp thùng và bảo quản nơi thoáng mát và tiến hành vận chuyển đến nơi thu mua hoặc xí nghiệp đông lạnh càng sớm càng tốt.
(Ảnh: Thu hoạch tôm thẻ tại hộ anh Vũ Văn Đại, xã Nghi Hợp, huyện Nghi Lộc) Bài và ảnh: Trần Trung Thành (Trung tâm khuyến Nông Nghệ An)