Xã Nghĩa Yên là xã vùng sâu, vùng xa của huyện Nghĩa Đàn, cách xa trung tâm huyện khoảng 25km. Là một xã miền núi còn gặp nhiều khó khăn về kinh tế, cơ sở hạ tầng vẫn nhiều thiếu thốn, đất đai phần lớn là đồi núi, nhân dân chủ yếu sản xuất nông nghiệp. Toàn xã có khoảng gần 7000 nhân khẩu trong đó đồng bào dân tộc thiểu số dân tộc Thổ) chiếm hơn 50%, tỷ lệ hộ nghèo chiếm 2,44%. Tuy nhiên Nghĩa Yên có lợi thế, điều kiện đất đai phù hợp để phát triển cây mía nguyên liệu trong khi nguồn lao động dồi dào, người dân cần cù chịu khó. Bởi vậy cây mía được chọn là một trong những cây trồng chủ lực, cho hiệu quả kinh tế và góp phần xoá đói giảm nghèo cho bà con nơi đây.
Tập trung phát triển vùng mía nguyên liệu Thực hiện chủ trương chính sách phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn xã Nghĩa Yên đã có nhiều giải pháp thích hợp trong việc chọn nhiều loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, phù hợp với địa phương đưa vào sản xuất, thâm canh. Một trong những hướng đi tích cực là mở rộng phát triển vùng mía nguyên liệu, nhằm tạo công ăn, việc làm, góp phần xóa đói giảm nghèo cho nông dân.Để đẩy mạnh sản xuất, nâng cao hiệu quả và ổn định diện tích mía nguyên liệu, những năm qua chính quyền địa phương xã Nghĩa Yên đã thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp, triển khai các chính sách hỗ trợ trong đầu tư phát triển sản xuất đến tận hộ dân trồng mía như:thực hiện đề án sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, dồn điền đổi thửa, quy hoạch vùng tập trung sản xuất, thành lập Ban chỉ đạo trồng mía xã, phân công nhóm trưởng các nhóm trồng mía để phụ trách chỉ đạo các làng trong công tác trồng, chăm sóc, thu hoạch và quản lý vùng nguyên liệu mía; đầu tư thâm canh cây mía, đưa cơ giới hoá vào sản xuất, công tác chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh hại mía, đảm bảo độ đường và tăng năng suất, sản lượng cũng như ổn định nguồn nguyên liệu mía.
Trồng mía nguyên liệu tại xã Nghĩa Yên - Nghĩa Đàn Ngoài ra xã tăng cường công tác tuyên truyền, vận động các hộ nông dân thực áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất mía: loại bỏ giống kém hiệu quả sang trồng các giống mới năng suất, hiệu quả hơn như LK9211, KK3,... Phối hợp với các đơn vị (Trung tâm DVNN huyện, công ty mía đường Nghệ An...) tổ chức các lớp tập huấn khoa học kỹ thuật, trao đổi kinh nghiệm giữa các nhóm trồng mía để làm tốt công tác chăm sóc phòng trừ sâu bệnh trên cây mía. Đồng thời thực hiện một số mô hình ứng dụng khoa học công nghệ: cơ giới hóa trồng mía bằng máy 3 chảo, trồng mía bằng máy, mô hình dùng chế phẩm Katonik tăng khả năng sinh trưởng và tăng năng suất cho mía... Năm 2024, tổng diện tích trồng mía trên địa bàn xã Nghĩa Yên khoảng gần 580 ha, tập trung chủ yếu tại các làng Lâm Sinh (150ha), Đồng Song (gần 180h), Làng Dừa (87 ha)... Trong đó hộ trồng nhiều nhất hộ anh Hoàng Văn Đao ở Làng Dừa (3ha), chị Lê Thị Thu làng Đồng Hưng 2,6 ha. Từ trồng mía nguyên liệu, nhiều hộ đã thoát nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng ngay trên mảnh đất quê hương. Liên kết tiêu thụ sản phẩm, nâng cao giá trị cây mía Những năm trước đây khi sản xuất manh mún, giá cả thị trường bấp bênh với điệp khúc muôn thuở “ được mùa mất giá, được giá mất mùa”, ảnh hưởng của dịch bệnh, thiên tai... khiến người dân không còn mặn mà với cây mía, một số hộ phải thu hẹp diện tích ruộng mía thậm chí bỏ ruộng. Nhiều năm nay người dân trồng mía trên địa bàn xã Nghĩa Yên đã không còn lo lắng ảnh hưởng giá cả thị trường mà yên tâm sản xuất phát triển cây mía bởi luôn có nhà máy đường đồng hành, bao tiêu toàn bộ sản phẩm. Với mục tiêu tăng năng suất và chất lượng, nâng cao giá trị cây mía chính quyền các cấp, ban chỉ đạo trồng mía huyện, xã và cán bộ nông vụ nhà máy đường đã tăng cường công tác tuyên truyền vận động các hộ trồng mía nằm trong hợp đồng thực hiện đúng cam kết không bán mía ngoài cho các tư thương. Người dân mạnh dạn đầu tư máy móc, phân bón, giống mới năng suất hơn.. để nâng cao sản lượng trên cùng một đơn vị diện tích. Năm 2024, tổng diện tích trồng mía trên địa bàn xã khoảng 580 ha (trong đó có khoảng 558.86 ha đã được các hộ dân ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm với công ty TNHH mía đường Nghệ An (NASU). Trong vụ ép 2023-2024, toàn xã có 13 hợp đồng mía với NASU ký với các hộ gia đình với tổng diện tích hợp đồng là 490,93 ha. Vụ ép 2024-2025 diện tích trồng mía ký hợp đồng tiêu thụ sản phẩm tăng lên với tổng diện tích là 558,86 ha.Công ty mía đường còn có nhiều chính sách khuyến khích nông dân mở rộng diện tích trồng mía như hỗ trợ tiền đầu tư sản xuất; hỗ trợ sửa chữa và đầu tư đường giao thông nội đồng, đường vận chuyển... từ đó giúp nhà máy có đủ nguồn nguyên liệu sản xuất. Năng suất mía của xã đạt bình quân 60-65 tấn /ha, độ đường CCS trung bình khoảng 11,2. Năm nay giá mía thu mua khá cao từ 1,1-1,2 triệu đồng/tấn, nông dân rất phấn khởi. Ông Hoàng Văn Đao ở Làng Dừa - một trong những hộ trồng mía nhiều nhất ở xã chia sẻ: Gia đình tôi hiện trồng 3 ha mía nguyên liệu. Có thời kỳ giá mía thấp, trồng không đủ chi phí nên cũng nản chí. Những năm gần đây nhờ áp dụng khoa học kỹ thuật và Công ty TNHH mía đường Nghệ An ký hợp đồng để thu mua sản phẩm,giá cả ổn định nên tôi đã yên tâm trồng mía.
Theo bà Hồ Thị Hường- Công chức nông nghiệp xã cho biết: Cây mía là cây trồng chủ lực của xã. Mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng nhờ các cơ chế, chính sách phát triển cây mía nguyên liệu phù hợp, sự đồng hành thu mua ổn định, cùng chia sẻ lợi ích giữa người nông dân và công ty mía đường đã giúp các hộ trồng mía phấn khởi, đầu tư phát triển ổn định diện tích mía nguyên liệu, từ đó nâng cao thu nhập và gắn bó lâu dài với nhà máy đường. Trên khắp các cánh đồng mía ở xã Nghĩa Yên, bà con nông dân đang ra sức thi đua lao động, sản xuất với một khí thế mới, quyết tâm cao với hy vọng, háo hức có một mùa mía thắng lợi. Qua đó, góp phần xây dựng vùng sản xuất hàng hoá tập trung chuyên canh, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội và xây dựng Nông thôn mới ở địa phương. Kim Dung- Trung tâm Khuyến nông - nguồn TSKN