Thứ hai, 27/10/2025, 00:25

Hiệu quả từ mô hình sản xuất sắn giống mới gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm

Chủ nhật - 26/10/2025 21:27 23 0

Trong những năm qua, trên địa bàn vùng huyện Anh Sơn ( cũ), tỉnh Nghệ An diện tích trồng sắn phát triển mạnh. Tuy nhiên, hiện nay người trồng sắn gặp phải khó khăn vì giống sắn KM94, KM140, KM419 là giống chủ lực nhưng lại bị nhiễm một số bệnh, đặc biệt là bệnh khảm lá vi rút làm giảm về năng suất và hàm lượng tinh bột, nên hiệu quả đem lại không cao, đất canh tác bị thoái hoá. Vì vậy, nhằm góp phần đa dạng hóa, phong phú thêm bộ giống sản xuất cho địa phương, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn cho người trồng sắn. Năm 2025, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Bắc Trung Bộ đã triển khai thực hiện mô hình sản xuất, thâm canh giống sắn mới sạch bệnh, gắn với nhà máy tiêu thụ tại xã Thành Bình Thọ, tỉnh Nghệ An với quy mô 25ha, giống sắn được sử dụng là giống STB1.

Hiệu quả từ mô hình sản xuất sắn giống mới gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm

Cán bộ Viện KHKTNN Bắc Trung Bộ kiểm tra mô hình trong giống sắn STB1 tại xã Thành Bình Thọ, tỉnh Nghệ An

Giống sắn STB1 ban đầu có tên là HL2004-32, là con lai của tổ hợp lai KM444 (thụ phấn tự do) lai tạo năm 2003 tại Trung tâm nghiên cứu thực nghiệm Nông nghiệp Hưng Lộc thuộc Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Miền Nam. Từ năm 2004-2011, Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển cây có củ đã chọn lọc, đánh giá và khảo nghiệm dòng sắn HL2004-32 ở các vùng sinh thái thuộc Trung du miền núi phía Bắc; Từ năm 2012, Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ giao dòng sắn HL2004-32 cho Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Bắc Trung Bộ đánh giá và phát triển. Năm 2012, Viện KHKT Nông nghiệp Bắc Trung Bộ đã đổi tên dòng sắn HL2004-32 thành giống sắn STB1 và tiến hành đánh giá giá trị canh tác và sử dụng của giống sắn trên. Giống sắn STB1 đã được Bộ Nông nghiệp và PTNT công nhận sản xuất thử giống cây trồng nông nghiệp theo quyết định số 411/QĐ-BNN-TT vào ngày 16 tháng 2 năm 2017. Năm 2021, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Bắc Trung Bộ ban hành tiêu chuẩn cơ sở cho giống sắn STB1 và tự công bố lưu hành theo thông báo số 1187/TB-TT-CLT ngày 22 tháng 11 năm 2021 của Cục Trồng trọt.
Giống STB1 có dạng cây thẳng, ít phân cành, chiều cao trung bình 285cm, màu sắc thân xanh xám, màu sắc ngọn tím, vỏ củ màu xám, đường kính thân to, khả năng chống gãy đổ tốt, nhiễm nhẹ với một số sâu bệnh hại chính, có khả năng thích ứng trên đất đỏ bazan, đất bạc màu ven biển 2 tỉnh Hà Tĩnh và Nghệ An. Hàm lượng tinh bột của giống sắn STB1 đạt 30,92 đến 33,82%, năng suất củ tươi của giống sắn STB1 đạt 38,7 – 52,3 tấn/ha.

Nông dân vùng lân cận dự án tham quan mô hình trồng giống sắn STB1 tại thôn Hùng Thành, xã Thành Bình Thọ

Từ mô hình cho thấy, Cây sắn rất thích hợp cho vùng Bắc Trung Bộ, sắn sinh trưởng phát triển tốt, tỷ lệ mọc đạt trên 90%, độ thuần đồng ruộng tốt, hàm lượng tinh bột đạt trên 30%. So với giống đối chứng KM94 đang được bà con nông dân trong vùng trồng phổ biến thì giống STB1 có các chỉ tiêu bằng hoặc tốt hơn. Cây sắn ở Nghệ An hiện tại bị một số sâu bệnh gây hại, nhất là bệnh khảm lá vi rút. Tuy nhiên, giống sắn STB1, tỷ lệ nhiễm bệnh nhẹ hơn, ít ảnh hưởng tới năng suất và chất lượng hơn các giống khác (tỷ lệ bị khảm lá giống STB1 là 10% thấp hơn KM94 (hơn 30%). Năng suất sắn trong mô hình đạt 37,44 tấn/ha cao hơn so với đối chứng KM94 là 7,24 tấn, tương đương 19,33%. Sau khi trừ chi phí đầu vào, lợi nhuận sắn trong mô hình cao hơn đại trà trên 21% và hiện nay đã nhân rộng được 10ha ra các xã lân cận.
Sau khi tham quan mô hình, bà Trần Thị Loan, thôn Đồng Ếch, xã Thành Bình Thọ chia sẻ: Vùng chúng tôi trồng sắn bao đời nay rồi, riêng nhà tôi hơn một mẫu, nên kinh nghiệm trồng sắn chúng tôi đã có và đã áp dụng quy trình kỹ thuật mới rất tốt như bón phân, làm luống cao, trồng ngang, trồng đứng, phủ ni lông lên luống đều đã làm cả. Tuy nhiên, mấy năm gần đây sâu bệnh hại sắn nhiều hơn, đặc biệt là bệnh khảm lá sắn, gần như không có nhà nào không bị bệnh khảm, đã ảnh hưởng tới năng suất và chất lượng nên giá bán cho nhà máy thấp. Vì vậy, qua tham quan mô hình trồng giống sắn mới này tôi thấy cây sinh trưởng tốt, củ nhiều hơn, mà lại ít bị sâu bệnh hơn. Nên vụ tới nếu có nguồn giống sắn này sẽ áp dụng trồng.
Đặc biệt giống sắn STB1 của mô hình đã được phía Nhà máy sắn Á Châu Hoa Sơn cam kết thu mua toàn bộ nguyên liệu, đây là kết quả đáng mừng vì nhà máy sẽ thu mua giá tỷ lệ thuận với hàm lượng tinh bột nên giống STB1 lúc nào cũng có giá cao hơn so với các giống sắn khác trồng tại địa phương.

Lớp đào tạo tập huấn nhân rộng mô hình cho học viên tại xã Thành Bình Thọ và xã Nhân Hoà

Theo ông Nguyễn Văn Hữu, cán bộ Trung tâm Khuyến nông Nghệ An, trước thực trạng sâu bệnh hại sắn ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt là bệnh khảm lá sắn đã khiến người trồng sắn gặp nhiều khó khăn, việc nhân rộng mô hình giống sắn mới sạch bệnh là rất quan trọng trong sản xuất sắn nguyên liệu nhằm mang lại thu nhập ổn định cho nông dân. Để nâng cao kỹ thuật sản xuất và nhân rộng mô hình giống sắn mới cho người dân. Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã tổ chức 01 lớp đào tạo tập huấn nhân rộng mô hình với nội dung kỹ thuật thâm canh giống sắn mới STB1, các biện pháp phòng trừ sâu bệnh, đặc biệt là bệnh khảm lá vi rút hại sắn. Qua đó, giúp người dân trồng sắn hiểu rõ hơn kỹ thuật canh tác sắn bền vững, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn.
Mô hình chuyển giao giống sắn mới sạch bệnh (STB1), giống thích nghi tốt với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng tại Nghệ An, ngoài mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người sản xuất, còn cung cấp nguồn giống sạch, đạt năng suất củ và hàm lượng tinh bột cao, sản phẩm được cam kết bao tiêu toàn bộ giúp người dân yên tâm sản xuất.

Nguyễn Quang Huy- Viện KHKTNN Bắc Trung Bộ - nguồn TSKN