Trong bối cảnh dịch bệnh trên đàn vật nuôi, đặc biệt là dịch tả lợn châu Phi liên tục diễn biến phức tạp, nhiều hộ chăn nuôi phải tiêu hủy đàn lợn, chịu thiệt hại nặng nề. Giữa khó khăn ấy, mô hình chăn nuôi lợn an toàn sinh học của ông Phạm Tiến Sơn ở xóm Tháp Bai, xã Nghĩa Hưng, tỉnh Nghệ An đã trở thành một điểm sáng. Không chỉ giúp gia đình ông phát triển kinh tế bền vững, trang trại còn góp phần bảo vệ đàn lợn trước dịch bệnh và tạo việc làm cho lao động địa phương.
Xuất thân từ gia đình thuần nông, ông Sơn vốn quen với việc trồng trọt, nuôi gà, nuôi lợn từ lâu. Tuy nhiên, do chỉ chăn nuôi nhỏ lẻ nên hiệu quả thấp, nguy cơ dịch bệnh cao. Qua tìm hiểu thực tế và tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật, ông nhận ra muốn phát triển kinh tế thì phải thay đổi cách làm, xây dựng chuồng trại bài bản, chăn nuôi áp dụng đúng quy trình an toàn sinh học. Năm 2015, ông bắt đầu đầu tư chuồng trại nuôi lợn thịt. Vừa nuôi vừa tích lũy kinh nghiệm, thấy có hiệu quả, ông tiếp tục mở rộng quy mô, áp dụng khoa học kỹ thuật để nuôi cả lợn sinh sản và lợn thịt theo hướng an toàn sinh học, chủ động con giống, khép kín quy trình. Trên diện tích gần 2 ha, ông đã quy hoạch, cải tạo và xây dựng 4 dãy chuồng nuôi gồm chuồng lợn đẻ, chuồng lợn nái mang thai, chuồng lợn hậu bị và chuồng lợn thịt với tổng diện tích khoảng 1.000 m², kèm theo nhà kho, nhà làm việc cho công nhân. Hiện tại, trang trại có 80 lợn sinh sản và nuôi từ 1.000 – 1.400 con lợn thịt mỗi năm. Chia sẻ kinh nghiệm, ông Sơn cho biết: “Chăn nuôi an toàn sinh học chính là chìa khóa để bảo vệ đàn lợn và đem lại hiệu quả kinh tế, nhất là khi dịch bệnh như dịch tả lợn châu Phi vẫn còn phức tạp”. Toàn bộ chuồng trại được thiết kế phù hợp từng giai đoạn sinh trưởng của lợn. Hệ thống chuồng sàn thoáng mát, có quạt thông gió, vòi uống tự động, máng ăn bán tự động, hầm biogas xử lý chất thải và hệ thống camera giám sát. Công tác chăm sóc, vệ sinh phòng bệnh đều tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật. Thức ăn đảm bảo dinh dưỡng, được bảo quản trong kho riêng. Cung cấp nước uống sạch và định kỳ kiểm tra hệ thống cấp nước cho lợn. Hàng ngày, chuồng trại, máng ăn được vệ sinh sạch sẽ. Đồng thời mọi hoạt động ra vào đều kiểm soát chặt chẽ: từ khử trùng ở cổng trại và trước dãy chuồng nuôi; có biện pháp ngăn chặn côn trùng, chuột, chó mèo xâm nhập; công nhân, người ra vào trại phải thực hiện cách ly, khử khuẩn, thay đồ bảo hộ trước khi vào chuồng theo quy định. Dụng cụ chăn nuôi luôn được tiêu độc khử trùng và không dùng chung giữa các dãy chuồng nuôi để tránh lây nhiễm chéo. Định kỳ, toàn bộ khu chăn nuôi được vệ sinh, khử trùng thường xuyên: 1 tuần/lần khi bình thường và 1 lần/ngày khi có dịch bệnh. Ngoài ra, đàn lợn luôn được tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin như: dịch tả cổ điển, lở mồm long móng, tai xanh, suyễn lợn, viêm phổi dính sườn, ecoli...
Chuồng trại được thiết kế phù hợp từng giai đoạn sinh trưởng của lợn Trong chăn nuôi, con giống rất quan trọng, chủ động được con giống cũng giúp hạn chế dịch bệnh, tiết kiệm chi phí và được ông Sơn rất chú trọng. Đàn lợn nái được phối bằng tinh ngoại chất lượng cao, giúp lợn con khỏe mạnh, lớn nhanh, tỷ lệ nạc cao. Trong giai đoạn nuôi lợn sinh sản, ông từng gặp khó khăn như lợn chậm lên giống, viêm tử cung, lợn con yếu. Không nản chí, ông kiên trì học hỏi, đúc rút kinh nghiệm, tích cực tham gia tập huấn và thuê tư vấn kỹ thuật nên dần dần khắc phục được. Việc xuất bán cũng được quản lý chặt chẽ: thương lái chỉ xem hàng qua điện thoại, hình ảnh, video từ camera giám sát. Nhờ thực hiện an toàn sinh học, chất lượng lợn tốt, thị trường tiêu thụ ổn định. Bình quân mỗi con nái sinh sản 20 – 24 con lợn con/năm. Lợn con sau cai sữa được chuyển sang nuôi thịt, đảm bảo quy trình khép kín. Mỗi năm, ông xuất 120 – 140 tấn lợn thịt, giá 50.000 – 62.000 đồng/kg, mang về doanh thu 6 – 7 tỷ đồng/năm. Sau khi trừ chi phí, lãi đạt 1 – 1,2 tỷ đồng. Trang trại còn tạo việc làm cho 2 – 3 lao động địa phương với mức lương 6 – 8 triệu đồng/người/tháng. Chị Cao Thanh Trúc - chuyên viên Phòng Kinh tế xã Nghĩa Hưng cho biết: “Trên địa bàn xã có nhiều hộ chăn nuôi lợn tuy nhiên chủ yếu là chăn nuôi nhỏ lẻ, thiếu đầu tư về cơ sở vật chất, chuồng trại, con giống. Trang trại lợn của hộ ông Phạm Tiến Sơn ở xóm Tháp Bai là một trong những hộ chăn nuôi có đầu tư bài bản, quy mô lớn, đảm bảo an toàn sinh học nhờ đó mang lại hiệu quả kinh tế và góp phần quan trọng trong phòng, chống dịch bệnh ở địa phương. Đây là hướng đi cần thiết và cần nhân rộng trong bối cảnh ngành chăn nuôi chịu nhiều áp lực về dịch bệnh, môi trường và an toàn thực phẩm”. Thực tế cho thấy, chăn nuôi an toàn sinh học mang lại “lợi ích kép”: vừa hạn chế dịch bệnh vừa tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm ô nhiễm môi trường. Dù còn khó khăn, nhưng với quyết tâm thay đổi và mạnh dạn áp dụng khoa học kỹ thuật, mô hình trang trại của ông Phạm Tiến Sơn đã chứng minh tính hiệu quả. Đây là tấm gương sáng để bà con học hỏi, giúp người dân có niềm tin và tiếp tục gắn bó với nghề chăn nuôi lợn, góp phần phát triển kinh tế nông thôn và xây dựng ngành chăn nuôi bền vững.