Thứ hai, 01/12/2025, 15:59

Nghệ An: Giá trị từ đặc sản thủy sản nội địa

Thứ hai - 01/12/2025 14:30 13 0

Trong vô số các loài thuỷ sản đặc sản đang được nuôi hiện nay, nhiều loài thủy sản đã trở thành đặc sản nội địa gắn liền với đời sống và văn hóa địa phương. Nổi bật trong số đó là lươn, cá chình, cá lăng, cá leo, cá trắm đen và cá vược – những loài thuỷ sản này không chỉ đem lại nguồn dinh dưỡng dồi dào mà còn góp phần khẳng định thương hiệu thủy sản quê nhà.

Nghệ An: Giá trị từ đặc sản thủy sản nội địa

Đề án phát triển, nuôi trồng thủy sản, đặc sản nội địa trên địa bàn tỉnh Nghệ An ra đời nhằm khai thác tiềm năng, sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên, diện tích mặt nước ao hồ, sông, suối, hồ đập thủy lợi, thủy điện, phát triển nuôi trồng thủy sản đặc sản nội địa phù hợp với điều kiện tự nhiên, sinh thái của mỗi vùng miền, địa phương có nhiều lợi thế. Nếu áp dụng các tiến bộ khoa học, kỹ thuật, công nghệ nuôi tiên tiến vào sản xuất sẽ mang lại giá trị kinh tế cao, từng bước đáp ứng nhu cầu về chất lượng và an toàn thực phẩm. Về lâu dài phải xây dựng thương hiệu gắn với nhận diện sản phẩm thủy sản đặc sản để giải quyết việc làm, tăng thu nhập tại chỗ cho người dân, từng bước hiện đại hóa tái cơ cấu ngành nông nghiệp.
Trong đó nhóm thuỷ sản đặc sản bản địa nổi bật gồm: Lươn: Thịt thơm ngọt, bổ máu, giàu dinh dưỡng; từ lâu đã đi vào bữa cơm gia đình qua các món lươn om chuối đậu, cháo lươn, miến lươn nức tiếng, tạo nên thương hiệu “Lươn xứ Nghệ”; Cá chình: Được mệnh danh là “vàng dưới nước”, thịt chắc, giàu đạm và vi chất; là nguyên liệu cao cấp trong nhiều nhà hàng sang trọng; Cá lăng: Loài cá nước ngọt da trơn, thịt trắng, ngọt và ít xương dăm; thường được chế biến thành các món ngon trong nhà hàng, khách sạn; Cá leo: Thân dài, thịt béo ngậy, giàu năng lượng; được ưa chuộng trong các món nướng, kho và nấu canh chua; Cá trắm đen: Là đặc sản quý hiếm, thịt chắc, thơm, ít mỡ; thích hợp làm các món hấp, nướng và hầm thuốc bắc bồi bổ sức khỏe; Cá vược: Còn gọi là cá chẽm, sống ở cả nước ngọt và nước lợ; thịt trắng phau, ngọt thanh, giàu omega-3, được ưa chuộng tại nhiều quốc gia.
Để tạo nên niềm tự hào từ những thuỷ sản đặc sản nội địa trên trong những năm qua Trung tâm Khuyến nông Nghệ An đã không ngừng chuyển giao tiến bộ kỹ thuật mới đến cho bà con nông dân bằng các mô hình trình diễn như mô hình nuôi lươn trong bể không bùn tại Yên Thành, Diễn Châu, Hưng Nguyên … đã cho năng suất từ 20 - 25kg/m³; sinh sản lươn giống bán nhân tạo tỷ lệ ấp trứng đạt trung bình 70%, tỷ lệ ương lên lươn giống đạt 75%; mô hình nuôi cá vược trong lồng tại Quế Phong năng suất đạt 25 kg/m³ lồng nuôi; mô hình nuôi cá vược trong ao tại Hoàng Mai, Quỳnh Lưu đạt năng suất 15 tấn/ha; mô hình nuôi cá trắm đen trong ao tại TP Vinh đạt năng suất 20 tấn/ha; nuôi trong lồng tại Tân Kỳ cho năng suất 30 kg/m³ lồng nuôi; Nuôi cá leo trong ao tại Con Cuông năng suất đạt 8 tấn/ha; Nuôi cá lăng trong ao tại Kỳ Sơn năng suất đạt 10 tấn/ha. Các loài thuỷ sản đặc sản nội địa này không chỉ đem lại nguồn thu nhập ổn định cho người nuôi, mà còn góp phần nâng cao giá trị ẩm thực, mở ra cơ hội xây dựng thương hiệu đặc sản vùng miền mang lại nhiều hiệu quả tích cực cả về kinh tế, xã hội và môi trường, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của ngành thủy sản địa phương. Việc bảo tồn và phát triển bền vững nguồn lợi thủy sản sẽ là nền tảng để quê hương vừa gìn giữ bản sắc, vừa vươn xa trên thị trường trong và ngoài nước.

Về hiệu quả kinh tế: Các loài thủy sản đặc sản đều có giá trị thương phẩm cao, giá bán ổn định, tạo nguồn thu nhập vượt trội so với nhiều giống cá truyền thống. Nhiều hộ nuôi đã vươn lên khá giả, hình thành các mô hình kinh tế hộ, tổ hợp tác và trang trại quy mô lớn. Một số sản phẩm như lươn, cá chình, cá trắm đen đã bước đầu xây dựng được thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ ra ngoài tỉnh, thậm chí phục vụ xuất khẩu.
Về hiệu quả xã hội: Phát triển nghề nuôi trồng thủy sản đặc sản nội địa giúp giải quyết việc làm ổn định cho lao động nông thôn, hạn chế tình trạng di cư lao động. Góp phần nâng cao đời sống, cải thiện sinh kế, tăng cường gắn kết cộng đồng thông qua các mô hình liên kết sản xuất – tiêu thụ. Thúc đẩy sự quan tâm của người dân đối với việc bảo tồn nguồn lợi tự nhiên, khai thác hợp lý và hướng đến sản xuất an toàn.
Về hiệu quả môi trường: Nhiều mô hình nuôi công nghệ cao, nuôi tuần hoàn đã được áp dụng, góp phần tận dụng tài nguyên nước, giảm ô nhiễm môi trường. Một số loài như cá leo, cá vược thích nghi tốt với điều kiện ao hồ, sông suối, mở ra hướng phát triển bền vững, phù hợp với biến đổi khí hậu.
Ông Tạ Quang Sáng - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Nghệ An cho biết các đặc sản thủy sản nội địa đã và đang trở thành nguồn lực quan trọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn, vừa bảo đảm lợi ích trước mắt, vừa tạo tiền đề lâu dài cho ngành thủy sản địa phương. Để phát huy hiệu quả hơn nữa, trong những năm tới chúng tôi sẽ nhân rộng các mô hình này và hướng dẫn người dân áp dụng tiến bộ kỹ thuật công nghệ mới, xây dựng thương hiệu gắn với chỉ dẫn địa lý và mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước cũng như quốc tế, phối hợp với các viện, trường đại học tiếp tục chủ động nguồn giống tại chỗ đảm bảo chất lượng để cung cấp cho người dân nhằm giảm giá thành sản phẩm, nâng cao hiệu quả kinh tế.

Mô hình nuôi cá trắm đen trong lồng tại Tân Kỳ
Mô hình nuôi cá Vược tại Quế Phong
Vũ Thị Vinh – Trung tâm Khuyến nông - nguồn TSKN