Thứ hai, 23/12/2024, 11:38

Cần chăm sóc tốt lợn nái trước và sau khi sinh

Thứ hai - 23/05/2022 22:45 2.042 0

Trong chăn nuôi lợn nái việc chọn tạo đàn lợn mẹ có chất lượng tốt là yếu tố rất quan trọng quyết định đến thành công của người chăn nuôi.

Cần chăm sóc tốt lợn nái trước và sau khi sinh

Quy trình này phải trải qua nhiều giai đoạn nuôi khác nhau; từ khâu chọn lý lịch, nguồn gốc con giống; chọn lợn cái sau cai sữa đến lợn cái hậu bị và chọn trong quá trình sinh sản. Vì vậy để khai thác tối đa khả năng sinh sản của những con nái tốt đã được chọn nuôi và giảm tỷ lệ loại thải đàn sớm thì người chăn nuôi cần làm tốt công tác chăm sóc, nuôi dưỡng đàn nái, trong đó cần chú ý khoảng thời gian lợn nái sắp sinh và sau khi sinh con:
*Chăm sóc lợn nái sắp sinh
- Trước khi đưa lợn nái vào chuồng đẻ người chăn nuôi cần vệ sinh sạch sẽ và khử trùng toàn bộ nền chuồng, ô chuồng, sàn chuồng, thành chuồng lợn nái bằng nước vôi (pha loãng 20%) hoặc sử dụng chất khử trùng và nên để trống chuồng tối thiểu khoảng 7 ngày trước khi chuyển lợn nái vào nuôi.
- Khoảng 5-7 ngày trước khi lợn nái sinh cần tắm rửa lợn nái sạch sẽ, lau sạch bầu vú và âm hộ nhằm tránh nguy cơ lợn con sơ sinh bị nhiễm khuẩn do tiếp xúc với lợn mẹrồi chuyển vào chuồng sinh; kết hợp hàng ngày xoa bóp bầu vú cho lợn nái và bắt đầu chuyển dần cho lợn nái ăn thức ăn dành cho lợn nái nuôi con nhằm giúp lợn nái quen vớithức ăn mới.
- Trước khi lợn náisinh từ 3 – 5 ngày (tùy thể trạng) cần giảm khẩu phần thức ăn xuống còn 1,0-1,5 kg/con/ngày. Ngày lợn sinh có thể cho lợn mẹ uống nước sạch có pha thêm muối, ngày đầu sau sinh thường cho ăn cháo loãng, hoặc cho ăn thức ăn hỗn hợp với số lượng ít (tránh viêm vú), sau đó cho ăn theo khẩu phần dành cho nái tiết sữa nuôi con.
- Khi lợn nái đến ngày đẻ (dự kiến) người chăn nuôi cần chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ để tiến hành đỡ đẻ cho lợn nái như: Khăn vải khô sạch, bột lăn khô lợn con, chỉ buộc thắt rốn, dụng cụ cắt rốn, cồn sát trùng cuống rốn, kìm bấm răng nanh, chuồng úm lợn con…
- Khi quan sát thấy lợn nái có các dấu hiệu chuyển dạ đẻ như: lợn mẹ đi lại nhiều, bồn chồn, đái dắt, đi phân lắt nhắt nhiều chỗ, hay cào ổ, cào chân vào nền chuồng, cắn song chuồng hay máng ăn và có tiếng kêu rền của lợn nái sắр đẻthìcần tạo không gian yên tĩnh, an toànđể cho lợn mẹ được đẻ tự nhiên càng thoải mái càng tốt.
Chăm sóc lợn nái sau khi sinh
- Sau khi lợn mẹ đẻ xong người chăn nuôi cần theo dõi số lượng nhau ra bằng cách gom nhau lại bỏ vào xô có nắp đậy, đếm số cuống rốn để biết lợn mẹ có bị sót nhau hay không, số cuống rốn phải bằng số con đẻ ra.Sau khi con lợn con cuối cùng sinh ra, tiêm cho lợn mẹ 1 mũi oxytoxin để tống hết nhau thai và sản dịch ra ngoài, làm sạch tử cung, tránh các bệnh như sót nhau, nhiễm trùng đường sinh dục cái.
- Dùng nước muối sinh lý 0,9%, thuốc tím 0,1% lau rửa mép âm môn, lau bầu vú bằng nướcấm trước khi cho lợn con bú.
- Cần theo dõi tình trạng sức khỏe lợn mẹ sau khi đẻ; màu sắc, lượng và mùi dịch hậu sản; kiểm tra thân nhiệt lợn mẹ ngày 2 lần (sáng, chiều) liên tục trong 3 ngày đầu để can thiệp kịp thời trong trường hợp lợn nái bị sốt, viêm vú, viêm tử cung…

*Chăm sóc nuôi dưỡng lợn nái nuôi con
- Sau khi đẻ 5 - 7 ngày nên cho lợnnái vận động 30 phút/ngày. Cần chú ý bảo vệbầu vú cho lợn mẹ, nếu bầu vú quá sệ chỉ cho vận động trong sân chơi. Đối với lợn nuôi công nghiệp không có điều kiện cho vận động nên người chăn nuôi cần cung cấp đủ dinh dưỡng, khoáng và vitamin cho con vật. Nuôi dưỡng lợn nái nuôi con không chỉ cung cấp dinh dưỡng cho duy trì cơ thể mà một phần dinh dưỡng rất quan trọng sẽ được dùng để phục vụ cho nhu cầu tiết sữa. Do cơ thể lợn mẹ rất ưu tiên cho việc tiết sữa nuôi con cho nên nếu không cung cấp đủ chất dinh dưỡng, lợn mẹ sẽ phải huy động chất dinh dưỡng dự trữ trong cơ thể để tiết sữa dẫn đến lợn nái bị hao mònnhiều và sẽ ảnh hưởng đến những lần sinh sản sau. Trong giai đoạn nuôi con thường lợn nái được cho ăn tự do với hàm lượng protein thô trong thức ăn là 14% và năng lượng trao đổi là 3000Kcal/kg (đối với lợn nội). Lợn ngoại ăn thức ăn có hàm lượng protein thô là 15 - 16% và năng lượng trao đổi là 3000Kcal/kg. Khẩu phần thức ăn phải đảm bảo đủ khoáng và vitamin, nếu để lợn nái thiếu canxi, có thể gây ra hiện tượng bại liệt.
- Khẩu phần ăn cho lợn nái nuôi con phụ thuộc vào số lượng lợn con theo mẹ và thể trạng của lợn nái.Lượng thức ăn cho nái sau đẻ tăng dần từ ngày thứ nhất đến ngày thứ 7. Từ ngày thứ 8 trở đi nếu lợn nái nuôi từ 8 – 10 con thường cho lợn nái ăn 3,5 – 4,5 kg/ngày. Lợn nái nuôi trên 10 con cho ăn 4,5 – 6 kg/ngày.
- Cho lợn nái ăn từ 4 – 5 bữa/ngày sẽ giúp lợn ăn được nhiều hơn và tiêu hoá tốt hơn. Mùa hè nên cho ăn nhiều vào buổi sáng sớm và buổi chiều mát.Có máng ăn, máng uống riêng và cung cấp đủ nước sạch cho lợn mẹ uống.
- Lợn nái trong thời gian nuôi con cần được tạo môi trường ngoại cảnh tốt, chuồng ấm, thoáng, lưu thông không khí tốt, không có gió lùa, tránh gây stress cho đàn lợn con và giữ yên tĩnh khi lợn mẹ cho con bú.Một số trường hợp lợn mẹ không cho con bú người chăn nuôi cần chú ý để có biện pháp khắc phục. Hiện tượng lợn mẹ cắn con không cho con bú có thể do một số nguyên nhân như: Thiếu dinh dưỡng khi mang thai, lợn nái bị viêm vú, tắc tia sữa, lợn con chưa bấm răng nanh hoặc bấm nanh không đảm bảo kỹ thuật, do lợn mẹ bị strees, kích động trong lúc sinh con…
- Thường xuyên theo dõi sản lượng sữa mẹ thông qua việc quan sát phản xạ bú của lợn con, khả năng tăng trọng cũng như độ đồng đều của đàn lợn con. Nếu thấy lợn con bú nhiều lần trong ngày mà vẫn đói, hay kêu rít, chen nhau bú, độ đồng đều thấp thì có thể lượng sữa mẹ không đủ cho nhu cầu dinh dưỡng của con, hoặc số lượng núm vú tiết sữa tốt không nhiều. Lúc này, người chăn nuôi cần kiểm tra và cung cấp đủ lượng thức ăn có chất lượng tốt (thức ăn hỗn hợp, thức ăn bổ sung, thức ăn củ quả, rau xanh…) và chú ý cung cấp đủ nước uống sạchcho lợn mẹ để tiết sữa nuôi con, tránh lợn con còi cọc chậm lớn, lợn mẹ hao mòn nhiều trong quá trình nuôi con.
- Cần chú ý theo dõi lợn mẹ dẫm và đè chết lợn con trong những ngày đầu mới sinh; đảm bảo đủ ánh sáng chuồng nuôi để thuận lợi trong việc cho lợn ăn uống, vệ sinh chuồng trại đồng thời giúp lợn nái đứng lên, nằm xuống, di chuyển và cho con bú được dễ dàng.
- Chuồng lợn nái nuôi con phải được sạch sẽ, được vệ sinh thường xuyên, đảm bảo thoáng, sạch khô và ấm cho đàn lợn con. Lợn nái trong thời gian nuôi con không nên tắm để hạn chế ẩm độ chuồng nuôi,có thể chải cho lợn mẹ. Nếu có điều kiện người chăn nuôi sử dụng chuồng lồng cho lợn, có bố trí hệ thống làm mát và thông gió sẽ tạo điều kiện rất thích hợp để phục vụ chăn nuôi lợn nái năng suất cao.
- Trong giai đoạn này người chăn nuôi cũng cần thực hiện tốt công tác vệ sinh, phòng bệnh cho lợn mẹ như: vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, vệ sinh bầu vú tránh bị viêm vú, tiêm phòng một số loại vắc xin phòng bệnh dịch tả, tụ huyết trùng, phó thương hàn (14 ngày sau khi sinh cho đến trước khi phổi giống một tuần)
- Khi lợn con đã biết ăn nhiều, khỏe mạnh, không có bệnh tật gì thì người chăn nuôi tiến hành cai sữa tách mẹ cho lợn con trong khoảng thời gian từ 21 – 28 ngày tuổi.
Có thể nói chăn nuôi lợn nái là nghề truyền thống, có thể giúp nông dân phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo và làm giàu bền vững. Vì vậy, trong chăn nuôi lợn nái, khi người chăn nuôi đã chọn được những con nái tốt và có thành tích sinh sản cao thì cần làm tốt công tác chăm sóc đàn nái trong thời điểm trước và sau khi sinh con để vừa đảm bảo cho quá trình sinh con được thuận lợi, tiết sữa nuôi con được tốt nhất đồng thời giữ cho cơ thể lợn mẹ có sức khỏe tốt, hao mòn ít và không làm ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh sản ở những lần sau và từ đó sẽ giúp cho các nhà chăn nuôi đạt được hiệu quả năng suất cao nhất trong quá trình đầu tư./.
Văn Thắng - nguồn TSKN