Trong thời gian qua, trên địa bàn tỉnh Nghệ An bệnh dịch tả lợn Châu Phi đã xảy ra trên diện rộng và gây thiệt hại lớn cho người chăn nuôi. Đây là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, do vi rút gây ra; khi lợn bị bệnh có tỷ lệ chết cao và có thể đến 100%.
Hiện nay, chưa có vắc xin phòng bệnh và không có thuốc điều trị. Vì vậy, để tái đàn và tổ chức chăn nuôi trở lại trong điều kiện dịch bệnh như hiện nay người chăn nuôi cần chú ý thực hiện tốt một số công việc sau: - Đối với con giống: Khi mua lợn giống, người chăn nuôi cần đến những cơ sở sản xuất con giống đảm bảo an toàn dịch bệnh; có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Đàn lợn cần được tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin; không nên mua giống tại nơi vừa xảy ra dịch. Trong quá trình vận chuyển, cần bố trí phương tiện và thời gian vận chuyển phù hợp; khử trùng kỹ phương tiện trước và sau khi vận chuyển đàn lợn giống. Thực hiện nuôi cách ly ít nhất 2 tuần để theo dõi tình trạng sức khỏe; ghi chép đầy đủ các thông tin về đàn lợn giống vào sổ chăn nuôi như: Ngày tháng nhập lợn, địa chỉ nơi bán giống, tình trạng tiêm phòng…một cách đầy đủ và chính xác. - Đối với thức ăn: Cần kiểm soát tốt nguồn thức ăn và nguyên liệu phục vụ cho chăn nuôi đảm bảo có chất lượng tốt, không nhiễm các loại mầm bệnh; không cho lợn ăn các loại thức ăn thừa của người khi chưa được nấu chín. Khi nhập thức ăn và nguyên liệu cần bảo quản tại kho chứa riêng, không để vào trong các dãy chuồng nuôi. - Đối với chuồng nuôi: Chuồng nuôi cần có hệ thống hàng rào bao quanh, có ranh giới tách biệt giữa khu chăn nuôi và khu sinh hoạt của con người. Không để cho các loại vật nuôi khác như: gà, vịt...đi vào chuồng nuôi lợn. Cửa ra vào không nên mở tự do mà phải được đóng kín, có khóa cửa và biển báo. Cần kiểm soát nghiêm ngặt người và phương tiện ra vào khu chăn nuôi. Sử dụng quần áo, ủng, bảo hộ lao động riêng cho khu vực chăn nuôi; vệ sinh sát trùng quần áo; dụng cụ bảo hộ sau khi sử dụng. Không cho khách tham quan chuồng trại; cần bố trí khu vực khử trùng, hoặc hố/chậu khử trùng trước cửa chuồng nuôi và đầu mỗi dãy chuồng. Tất cả các dụng cụ từ máng ăn, máng uống, và dụng cụ, đồ vật khác khi đưa vào chuồng nuôi, kể cả mua mới cũng cần phải được làm sạch và khử trùng để hạn chế tối đa việc xâm nhập và phát tán mầm bệnh vào chuồng nuôi lợn. - Vệ sinh làm sạch và sát trùng: Hàng ngày tiến hành vệ sinh bên trong và ngoài chuồng nuôi; thu gom và xử lý toàn bộ rác, chất thải để xử lý. Khử trùng chuồng trại định kỳ 1 tuần/1 lần. Đặc biệt khi có khách đến tham quan, mua bán lợn giống, lợn thịt ra vào trại phải thực hiện biện pháp bảo hộ, khử trùng người, phương tiện và chuồng nuôi trước và sau khi khách đến và đi; ghi chép đầy đủ các thông tin liên quan đến việc khử trùng vào sổ để theo dõi, kiểm tra như: ngày tháng khử trùng, khu vực khử trùng, hóa chất sát trùng, người thực hiện…một cách đầy đủ, kịp thời và chính xác. - Đối với chuồng nuôi vừa xảy ra dịch bệnh: Tiến hành quét dọn, thu gom toàn bộ rác, chất thải chăn nuôi, phân, chất độn chuồng và tiêu hủy bằng cách đốt. Vệ sinh cơ học toàn bộ chuồng nuôi và khuôn viên trại; phun thuốc sát trùng 1 lần/ngày toàn bộ chuồng nuôi, khuôn viên trại, khu vực nhà ở cho công nhân,…bằng các thuốc sát trùng như: Benkocid, Omnicide, Han Iodine, Virkon, Povi dine theo hướng dẫn của Nhà sản xuất. Rải vôi bột hoặc phun dung dịch vôi 1% lên toàn bộ bề mặt chuồng trại như nền chuồng, lối đi, hành lang, cổng trại, đường vào trại…đảm bảo bề mặt phải được phủ trắng vôi. Tất cả các dụng cụ chăn nuôi, quần áo bảo hộ sử dụng 1 lần nên tiêu hủy bằng cách đốt. Đối với một số dụng cụ chăn nuôi như ủng, lồng úm,máng ăn, máng uống, dụng cụ vệ sinh, thu gom chất thải…phải cọ rửa sạch và phun thuốc sát trùng ít nhất 2 lần. Đối với các thiết bị dụng cụ bằng điện có thể xông hơi bằng formol và thuốc tím. Toàn bộ cây bụi, cỏ dại trong trại và khu vực xung quanh phải được chặt bỏ và đốt cháy hoàn toàn; cần nạo vét, khơi thông cống rãnh, sử dụng vôi bột rải lên toàn bộ bề mặt cống rãnh. Có biện pháp diệt ruồi muỗi, diệt chuột và các côn trùng khác. - Xử lý chất thải: Cần có biện pháp thu gom và xử lý chất thải phù hợp với điều kiện chăn nuôi bằng các giải pháp như: Sử dụng hệ thống biogas, ủ phân vi sinh hoặc dùng đệm lót sinh học… Khi có vật nuôi chết cần thực hiện tiêu hủy bằng phương pháp đốt cháy hoàn toàn hoặc chôn rải vôi bột, khử trùng theo đúng quy định thú y. Tuyệt đối không xả thải trực tiếp ra môi trường xung quanh sẽ gây ô nhiễm môi trường và phát tán mầm bệnh. - Tái đàn sau khi vệ sinh tiêu độc: Sau 15 ngày khi đã vệ sinh, tiêu độc chuồng trại xong, tiến hành vệ sinh tiêu độc lần 2. Trong thời gian này, người chăn nuôi nên đóng kín cửa chuồng, người và các phương tiện vận chuyển không được ra vào khu vực vệ sinh sát trùng. Tái đàn sau 30 ngày tiêu hủy lợn hoặc các sản phẩm lợn bị nhiễm bệnh và đã thực hiện tốt các biện pháp phòng chống theo quy định. Các hộ chăn nuôi nên từng bước tái đàn với số lượng ban đầu khoảng 10% tổng số lợn có thể nuôi tại cơ sở và sau đó tăng dần lên nếu thấy đảm bảo an toàn dịch bệnh. Trên đây là những vấn đề quan trọng mà người chăn nuôi cần quan tâm và thực hiện tốt khi quyết định tiến hành tái đàn lợn trong thời điểm hiện nay để đảm bảo an toàn dịch bệnh, hiệu quả đầu tư và chăn nuôi bền vững./.