 |
 |
|
|
Thứ ba, 19/11/2024, 10:41
Xây dựng thành công chỉ dẫn điạ lý "Gừng Kỳ Sơn"
Tại Quyết định số 668/QĐ-UBND, ngày 13/02/2018 của UBND tỉnh Nghệ An đã phê duyệt thuyết minh dự án “Xây dựng chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm gừng Kỳ Sơn” theo đó, Trạm Khuyến nông huyện Kỳ Sơn được UBND tỉnh giao nhiệm vụ triển khai thực hiện dự án này, qua 2 năm triển khai đến nay, Cục Sở hữu trí tuệ ban hành Quyết định số 5587/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký Chỉ dẫn địa lý số 00077 cho sản phẩm gừng “Kỳ Sơn”. Ủy ban nhân dân huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An là Tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý này.
Cây Gừng còn có tên khác là sinh khương, can khương, bào khương... Tên khoa học Zingiber officinale Rose, họ gừng (Zingiberaceae). Được trồng phổ biến ở mọi miền nước ta để làm gia vị và làm thuốc. Bộ phận dùng làm thuốc là thân rễ. Thành phần hóa học trong gừng chứa 2 - 3% tinh dầu với thành phần chủ yếu là các hợp chất hydrocarbon sesquiterpenic: b-zingiberen (35%), b-curcumenen (17%), b-farnesen (10%) và một lượng nhỏ các hợp chất alcol monoterpenic như: geraniol, linalol, borneol. Nhựa dầu chứa 20 - 25% tinh dầu và 20 - 30% các chất cay. Thành phần chủ yếu của nhóm chất cay là zingeron, shogaol và zingerol, trong đó gingerol chiếm tỉ lệ cao nhất. Ngoài ra, trong tinh dầu gừng còn chứa a-camphen, b-phelandren, eucalyptol và các gingerol. Đông y cho rằng, gừng có vị cay, tính ấm, vào 3 kinh phế, tỳ, vị, có tác dụng phát biểu, tán hàn, ôn trung, tiêu đàm, hành thủy, giải độc. Ngoài ra, tùy theo hình thức sử dụng, gừng có nhiều công dụng khác nhau. Đối với người Việt, gừng được sử dụng làm gia vị trong các bữa ăn rất thông dụng, đồng thời còn có tác dụng chữa bệnh, đặc biệt các chứng bệnh liên quan đến bệnh đường tiêu hoá, cảm lạnh…
Cây Gừng được trồng từ lâu đời ở huyện miền núi Kỳ Sơn của tỉnh Nghệ An và được trồng hầu hết tại các xã trên địa bàn huyện. chủ yếu tập trung nơi đồng đồng bào dân tộc người H’mông sinh sống. Từ cách đây hàng trăm năm, cây gừng đã được bà con địa phương người H’Mông trồng. Nhờ có chất lượng tốt nên sản phẩm củ gừng được bạn hàng các nước như Banglades, Ấn Độ, Pakistan và các quốc gia khu vực Trung Á như Uzbekistan, Turkmenistan, Kazakhstan rất ưa chuộng. Diện tích trồng gừng của huyện Kỳ Sơn hiện nay đạt 512,96 ha.
Ở Kỳ Sơn, người dân địa phương sản xuất hai loại gừng là gừng dé và gừng trâu. Gừng dé dùng để tiêu thụ nội địa là chủ yếu còn gừng trâu hướng tới xuất khẩu. Sản phẩm gừng “Kỳ Sơn” chế biến ra tinh dầu, làm gia vị, hương liệu, dược liệu, thực phẩm…
Kết quả phân tích củ Gừng “Kỳ Sơn” có những đặc điểm về hình thái và chất lượng đặc thù có thể dễ dàng phân biệt so với các loại củ gừng ở các vùng khác. Gừng dé “Kỳ Sơn” củ nhỏ, thân tròn, nhiều nhánh. Vỏ và ruột màu trắng ngà, lõi màu vàng nhạt, nhiều xơ. Mùi thơm đặc trưng, vị cay nồng đậm. Hàm lượng nước từ 91,09% đến 92,61%, chất cay (gingerol) tính theo chất khô từ 1,85% đến 3,33%, hàm lượng đường từ 1,16% đến 1,27%, protein từ 1,52% đến 1,87%, chất xơ từ 0,81% đến 0,91%, hàm lượng tinh dầu tính theo chất khô từ 3,52% đến 8,31%. Gừng trâu “Kỳ Sơn” củ to, thân tròn, ít nhánh. Vỏ và ruột màu trắng, lõi màu vàng nhạt, ít xơ. Mùi thơm đặc trưng, vị cay nồng, cay đậm. Hàm lượng nước từ 91,06% đến 93,66%, chất cay (gingerol) tính theo chất khô từ 1,45% đến 2,34%, hàm lượng đường từ 1,13% đến 1,25%, protein từ 1,50% đến 1,62%, chất xơ từ 0,70% đến 0,79%, hàm lượng tinh dầu tính theo chất khô từ 3,16% đến 4,12%. Kết quả nghiên cứu cho thấy độ cay và hàm lượng tinh dầu là yếu tố đặc thù của gừng Kỳ Sơn.
Gừng ở Kỳ Sơn được trồng nhiều ở các xã Na Ngoi, Bảo Thắng, Đoọc Mạy, Mường Lống, Huồi Tụ, Tây Sơn, Nậm Cắn, Nậm Càn, Mường Ải, Mường Típ, Keng Đu, Na Loi, Bắc Lý, Mỹ Lý và Bảo Nam. Đây là khu vực có địa hình chủ yếu là núi cao trên 700m so với mực nước biển, có nhiều lớp lượn sóng, hiểm trở, độ dốc tương đối lớn, độ dốc trung bình 35o. Nơi đây quanh năm có sương mù bao phủ, khí hậu mát mẻ, nhiệt độ không khí trung bình từ 20oC đến 25oC, độ ẩm lớn. Khí hậu chia làm 2 mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa khô, lượng mưa trung bình năm từ 1.500mm đến 2.000mm, độ ẩm trung bình 83%, tổng lượng bốc hơi từ 900mm đến 1.100mm.
Kết quả phân tích thổ nhưỡng ở Kỳ Sơn cho thấy: Độ ẩm từ 23% - 29%, tỷ trọng trung bình từ 2,42 - 2,49g/cm3. Độ pHKCL từ 4,21 - 5,10, pHH2O từ 4,92 - 5,78. Đất giàu mùn, hàm lượng cacbon hữu cơ tổng số từ 2,48 - 3,40%, đạm tổng số từ 0,24 - 0,31%, lân tổng số từ 0,15 - 0,26%. Đặc thù của gừng “Kỳ Sơn” được quyết định nhờ tính chất đất như Môlípđen, Đồng, Kẽm, Đạm tổng số, Lân tổng số, Kali tổng số, Kali dễ tiêu, độ chua của đất và hàm lượng sét trong đất. Đặc biệt, hàm lượng Kali tổng số, Kali dễ tiêu có một ý nghĩa rất quan trọng trong sự hình thành các chất cay Gingerol và hàm lượng tinh dầu trong củ gừng.
Bên cạnh yếu tố tự nhiên ảnh hưởng đến chất lượng của gừng Kỳ Sơn, kinh nghiệm, bí quyết của người sản xuất cũng làm nên đặc thù của sản phẩm. Ngay từ khâu chọn giống, người dân đã lựa chọn những củ chắc, không non, không già, màu sáng bóng, khoảng 10 - 11 tháng tuổi làm giống, lựa chọn mùa vụ canh tác phù hợp với điều kiện khí hậu nơi quanh năm có sương mù, thường xuyên vun gốc trong quá trình chăm sóc để cây sinh trưởng tốt hay canh tác theo phương thức bỏ hóa từ 2 đến 3 năm. Đặc biệt, người dân trồng gừng huyện Kỳ Sơn đã tuân thủ đúng các quy trình kỹ thuật về trồng gừng hữu cơ hoàn toàn sạch. Tất cả những bí quyết trên đã tạo cho gừng Kỳ Sơn có tính đặc thù riêng và được người tiêu dùng tin tưởng.
Khu vực chỉ dẫn địa lý “Gừng Kỳ Sơn”
Lê Tuấn Anh - Trạm KN Kỳ Sơn - Nguồn TSKN
Cây Gừng được trồng từ lâu đời ở huyện miền núi Kỳ Sơn của tỉnh Nghệ An và được trồng hầu hết tại các xã trên địa bàn huyện. chủ yếu tập trung nơi đồng đồng bào dân tộc người H’mông sinh sống. Từ cách đây hàng trăm năm, cây gừng đã được bà con địa phương người H’Mông trồng. Nhờ có chất lượng tốt nên sản phẩm củ gừng được bạn hàng các nước như Banglades, Ấn Độ, Pakistan và các quốc gia khu vực Trung Á như Uzbekistan, Turkmenistan, Kazakhstan rất ưa chuộng. Diện tích trồng gừng của huyện Kỳ Sơn hiện nay đạt 512,96 ha.
Ở Kỳ Sơn, người dân địa phương sản xuất hai loại gừng là gừng dé và gừng trâu. Gừng dé dùng để tiêu thụ nội địa là chủ yếu còn gừng trâu hướng tới xuất khẩu. Sản phẩm gừng “Kỳ Sơn” chế biến ra tinh dầu, làm gia vị, hương liệu, dược liệu, thực phẩm…
Kết quả phân tích củ Gừng “Kỳ Sơn” có những đặc điểm về hình thái và chất lượng đặc thù có thể dễ dàng phân biệt so với các loại củ gừng ở các vùng khác. Gừng dé “Kỳ Sơn” củ nhỏ, thân tròn, nhiều nhánh. Vỏ và ruột màu trắng ngà, lõi màu vàng nhạt, nhiều xơ. Mùi thơm đặc trưng, vị cay nồng đậm. Hàm lượng nước từ 91,09% đến 92,61%, chất cay (gingerol) tính theo chất khô từ 1,85% đến 3,33%, hàm lượng đường từ 1,16% đến 1,27%, protein từ 1,52% đến 1,87%, chất xơ từ 0,81% đến 0,91%, hàm lượng tinh dầu tính theo chất khô từ 3,52% đến 8,31%. Gừng trâu “Kỳ Sơn” củ to, thân tròn, ít nhánh. Vỏ và ruột màu trắng, lõi màu vàng nhạt, ít xơ. Mùi thơm đặc trưng, vị cay nồng, cay đậm. Hàm lượng nước từ 91,06% đến 93,66%, chất cay (gingerol) tính theo chất khô từ 1,45% đến 2,34%, hàm lượng đường từ 1,13% đến 1,25%, protein từ 1,50% đến 1,62%, chất xơ từ 0,70% đến 0,79%, hàm lượng tinh dầu tính theo chất khô từ 3,16% đến 4,12%. Kết quả nghiên cứu cho thấy độ cay và hàm lượng tinh dầu là yếu tố đặc thù của gừng Kỳ Sơn.
Gừng ở Kỳ Sơn được trồng nhiều ở các xã Na Ngoi, Bảo Thắng, Đoọc Mạy, Mường Lống, Huồi Tụ, Tây Sơn, Nậm Cắn, Nậm Càn, Mường Ải, Mường Típ, Keng Đu, Na Loi, Bắc Lý, Mỹ Lý và Bảo Nam. Đây là khu vực có địa hình chủ yếu là núi cao trên 700m so với mực nước biển, có nhiều lớp lượn sóng, hiểm trở, độ dốc tương đối lớn, độ dốc trung bình 35o. Nơi đây quanh năm có sương mù bao phủ, khí hậu mát mẻ, nhiệt độ không khí trung bình từ 20oC đến 25oC, độ ẩm lớn. Khí hậu chia làm 2 mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa khô, lượng mưa trung bình năm từ 1.500mm đến 2.000mm, độ ẩm trung bình 83%, tổng lượng bốc hơi từ 900mm đến 1.100mm.
Kết quả phân tích thổ nhưỡng ở Kỳ Sơn cho thấy: Độ ẩm từ 23% - 29%, tỷ trọng trung bình từ 2,42 - 2,49g/cm3. Độ pHKCL từ 4,21 - 5,10, pHH2O từ 4,92 - 5,78. Đất giàu mùn, hàm lượng cacbon hữu cơ tổng số từ 2,48 - 3,40%, đạm tổng số từ 0,24 - 0,31%, lân tổng số từ 0,15 - 0,26%. Đặc thù của gừng “Kỳ Sơn” được quyết định nhờ tính chất đất như Môlípđen, Đồng, Kẽm, Đạm tổng số, Lân tổng số, Kali tổng số, Kali dễ tiêu, độ chua của đất và hàm lượng sét trong đất. Đặc biệt, hàm lượng Kali tổng số, Kali dễ tiêu có một ý nghĩa rất quan trọng trong sự hình thành các chất cay Gingerol và hàm lượng tinh dầu trong củ gừng.
Bên cạnh yếu tố tự nhiên ảnh hưởng đến chất lượng của gừng Kỳ Sơn, kinh nghiệm, bí quyết của người sản xuất cũng làm nên đặc thù của sản phẩm. Ngay từ khâu chọn giống, người dân đã lựa chọn những củ chắc, không non, không già, màu sáng bóng, khoảng 10 - 11 tháng tuổi làm giống, lựa chọn mùa vụ canh tác phù hợp với điều kiện khí hậu nơi quanh năm có sương mù, thường xuyên vun gốc trong quá trình chăm sóc để cây sinh trưởng tốt hay canh tác theo phương thức bỏ hóa từ 2 đến 3 năm. Đặc biệt, người dân trồng gừng huyện Kỳ Sơn đã tuân thủ đúng các quy trình kỹ thuật về trồng gừng hữu cơ hoàn toàn sạch. Tất cả những bí quyết trên đã tạo cho gừng Kỳ Sơn có tính đặc thù riêng và được người tiêu dùng tin tưởng.
Lê Tuấn Anh - Trạm KN Kỳ Sơn - Nguồn TSKN
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Văn bản mới
Tin nổi bật
-
Hội nghị tổng kết nhân rộng mô hình tổ chức liên kết, hợp tác sản xuất trong ngành tôm
-
Hiệu quả từ mô hình nuôi vịt công nghệ cao gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm
-
UBND tỉnh Nghệ An: Tổ chức Hội nghị triển khai Đề án sản xuất vụ Xuân năm 2025
-
Hội nghị tập huấn tiếp thị, nuôi trồng và sản xuất nấm ăn và nấm Đông Trùng Hạ Thảo Cordyceps tại Việt Nam
-
Phát triển kinh tế nhờ mô hình chăn nuôi bò sinh sản
-
Chuyển đổi số trong hoạt động Khuyến Nông
-
Nghệ An: Nhiều hộ dân nuôi đối tượng thuỷ sản mặn lợ hiệu quả
-
Lễ kết nạp Đảng viên mới
-
Hội thảo tập huấn “ Xây dựng mô hình áp dụng chế phẩm sinh học trong chế biến nước mắm đạt chứng nhận OCOP”
Thư viện ảnh
