Chúng tôi đến thăm xã Diễn Thành, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An khi bà con nông dân đang khẩn trương tỉa dặm, chăm sóc vụ rau tết Canh Tý năm 2020.
Ở 2 xóm 10 và 11, nơi có diện tích trồng rau sạch của nhiều nhất xã gần 40 ha. Ngay từ sáng sớm, bà con đã đổ ra đồng chăm sóc rau. Dọc các con đường làng nhộn nhịp, người quàng gánh, xe công nông chở nặng phân bón, nước tưới. Hỏi về lợi ích trồng rau phục vụ tết, anh Lê Thiện Cường, ở xóm 4, xã Diễn Thành nói: “ Gia đình tôi có 4 sào đất màu. Thực hiện luân canh gối vụ, phát triển nông nghiệp hàng hóa, mỗi năm tôi trồng 4 vụ rau, dưa theo công thức: Dưa hấu hè thu+ 2 vụ rau, dưa vụ xuân + 2 lứa rau ngắn ngày bán trước và sau tết 5 ngày. Các loại cây trồng mà tôi đưa vào gieo trồng chỉ có 75 ngày là cho thu hoạch như dưa hấu, cải ngọt, xúp lơ, bắp cải, cà chua.. Do thực hiện qui trình trồng rau sạch theo hướng VietGap an toàn, chất lượng rau củ quả xanh tốt, nên thương lái đến tận ruộng để mua. Tính ra, trên 4 sào đất, trồng 4 vụ rau, củ quả , mỗi năm thu 150 – 170 triệu đồng. Trong đó thu nhập từ dưa hấu đỏ mỗi sào hơn 18 triệu đồng. Còn xúp lơ, cải ngọt từ 7 – 10 triệu đồng/ sào”. Còn bác Bùi Huy Cầu, xóm 11, xã Diễn Thành cho biết: “Gia đình tôi làm 1 sào lạc và 2 sào ngô nếp vụ đông trong đó ngô bán bông tươi tại ruộng với giá 1,500đ/ bông. Sau khi thu hoạch ngô tôi trồng 3 sào rau ngắn ngày bao gồm xu hào, bắp cải, cải ngọt. Một sào bán trước tết 10 ngày, còn 2 sào bán trước và sau tết 4 ngày. Dự kiến thu từ 6 – 7 triệu đồng/ sào”. Ở huyện Diễn Châu không chỉ có bà con nông dân xã Diễn Thành có diện tích trồng rau ngắn ngày với ngân 100 ha, mà có hàng chục xã sản xuất vụ đông hàng hóa cung ứng ra thị trường trước và sau tết Canh Tý năm 2020. Đối với 4.000 ha đất màu ven biển thì thu hoạch ngô, rau vụ đông đến đâu bà con khẩn trương làm đất gieo trồng tiếp vụ rau ngắn ngày đến đó. Còn với 2.000 ha ngô, khoai lang trên đất hai lúa thì thu hoạch xong chế biến làm thức ăn cho gia súc trong những ngày đông tháng giá. Tiếp đó, bà con trồng các loại rau chỉ có 70 – 80 ngày là cho thu hoạch để phục vụ tết như xu hào, bắp cải, hành hoa, đậu tương, hành tăm. Điều thuận lợi nữa là năm nay thị trường rau khan hiếm, nhất là trong dịp tế Nguyên Đán. Nên hầu hết bà con nông dân trong 10 xã vùng màu, và 7 xã vùng đồi núi ở Diễn Châu đều mở rộng diện tích trồng rau ngắn ngày. Nơi ít 40 ha, nơi nhiều như các xã Diễn Phong, Diễn Thành, Diễn Hồng, Diễn Tân, Diễn An, Diễn Kỷ, Diễn Yên, Diễn Hùng, Diễn Phúc từ 50 – 100 ha, tạo thành vùng rau sạch phục vụ tết rông hơn 2.000 ha. Chủ tịch hội nông dân xã Diễn Thái, Phan Văn Anh cho hay: “Năm 2019, Diễn Thái trồng 25 ha cây mùi tàu làm gia vị bán cho các nhà hàng, khách sạn trong và ngoài tỉnh. Cây mùi tàu chỉ trồng 1 lần, thu hoạch quanh năm, mỗi tháng hái 1 lần, bán với giá 10.000 đồng/ kg, cho thu nhập 35 triệu đồng/ sào. Nguồn lợi mà cây mùi tàu đem lại hơn 6 tỷ đồng/ năm. Vụ đông này cùng với chăm sóc tốt 25 ha cây mùi tàu, nông dân xã Diền Thái tận dụng đất vườn, ruộng cao cưỡng để trồng 20 ha rau ngắn ngày phục vụ ngày tết”. Không chỉ Diễn Thái trồng cây mùi tàu cho thu nhập cao, mà vụ đông năm 2019 trên đồng ruộng Diễn Châu còn có 7 xã trồng cây ớt cay, dưa chuột, khoai tây liên kết với các doanh nghiệp, bao tiêu sản phẩm. 3 xã khác trồng ngô lấy cây và lá bán cho công ty sữa TH có trụ sở ở thị xã Thái Hòa. Hai doanh nghiệp trồng hoa, lai tạo cây cảnh của anh Nguyễn Viết Cường, ông Nguyễn Đại Phó và hơn 10 hộ ở 2 xã Diễn Hồng, Diễn Kỷ trồng hoa lai tạo cây cảnh phục vụ tết với diện tích từ 1.000 đến 1.500 m 2 / hộ. Thu nhập mỗi hộ từ 100 đến 400 triệu đồng / năm. Xã vùng chiêm trũng Diễn Nguyên, mưa 200m ly nước đã trắng đồng cũng “Nghiêng đồng đổ nước ra sông” để trồng 20 ha hành tăm, 22 bầu bí và 5 ha cây ớt cay chỉ thiên, bán với giá 8 triệu đồng/ sào. Xã Diễn Trung lại chọn cách làm vụ đông độc đáo. Đó là nuôi thả 45 ha tôm thẻ chân trắng, chiếm 80% diện tích tôm toàn xã. Đây là kết quả của việc ứng dụng công nghệ cao để biến vụ đông thành vụ sản xuất hàng hóa bằng việc nuôi tôm “Trái vụ”. Để giúp bà con nuôi thả tôm vụ đông đạt hiệu quả kinh tế cao, xã và các chủ đầm đầu tư xây dựng 15 nhà màng để nuôi tôm giống khỏe mạnh mới đưa ra ao nuôi. Cách làm này tôm không bị chết rét. Đồng thời áp dụng nuôi tôm an toàn sinh học, tạo ra các loại tảo có lợi trong nước ao, vừa đảm bảo độ mặn cho tôm. Nhờ đó năng suất tôm đạt 12 tấn/ ha. Trừ chi phí người nuôi còn lãi hơn 1 tỷ đồng/ ha. Điều sâu xa hơn là người dân Diễn Trung đã tạo ra hàng trăm tấn tôm an toàn, để cung ứng ra thị trường trong dịp xuân về, tết đến, thu lãi hàng chục tỷ đồng. Điểm mới trong sản xuất vụ đông năm nay là huyện đã có 6 xã xây dựng được 15 nhà mùng trồng rau, củ quả, an toàn và 164 mô hình ứng dụng công nghệ trong sản xuất, nâng cao chất lượng rau, củ, quả xanh tốt. Huyện và xã làm tốt công tác khuyến nông, thực hiện chính sách tam nông của tỉnh và huyện như hổ trợ 100 triệu đồng cho 1 nhà mùng có diện tích 10.000 m2 , từ 30 – 50 triệu đồng xây dựng mô hình, cánh đồng cho thu nhập cao. Các xã kéo điện ra đồng để bà con nông dân đào giếng khoan tại ruộng lấy nước tưới, làm VAC, cho hộ nghèo ứng trước vật tư, phân bón đến mùa thu hoạch mới trả. Đên vụ đông năm 2019, bà con vùng màu Diễn Châu đã đào được hơn 27.000 giếng khoan tại ruộng. Nhận thấy sản xuất phải đảm bảo tính bền vững , anh Lê Vũ, giáo dân xóm 8, xã Diễn Hải đã mạnh dạn đầu tư xây dựng hai nhà mùng để trồng rau sạch. Anh Vũ Chia sẽ: “Do được đầu tư công phu, đảm bảo tốt hệ thống tưới và thoát nước nên rau củ, quả gia đình tôi xanh tốt quanh năm, mặc dù năm 2019 thời tiết không thuận lợi, mưa và rét đạm kéo dài. Dự kiến tết năm nay, gia đình tôi có 3 tấn rau sạch để bán.
Bà con nông dân huyện Diễn Châu (Nghệ An) thu hoạch 800 ha lạc vụ đông để lấy đất gieo trồng rau ngắn ngày phục vụ tết.
Trồng rau sạch phục vụ tết ở Diễn Châu có thể 1 vốn, bốn lời, tết năm nay không chỉ có xu hào, bắp cải mà còn có hàng chục loại rau, củ quả khác như bí xanh, dưa chuột, cải ngọt, cà chua, xúp lơ, khoai tây, khoai sọ, rau mùi tàu, các loại hành hoa. Và còn có tôm he thẻ chân trắng, tôm nõn khô, gà thả đồi. Thời gian gieo trồng và thu hoạch rau củ quả chỉ có từ 75 – 80 ngày, trong khi chi phí trồng rau ngắn ngày không tốn kém mấy, chỉ cần chăm bón, tỉa dặm hai lần là được, lại thích nghi với đất màu ven biển và đất bãi ven đồi núi. Từ lợi ích này đã khuyến khích bà con nông dân Diễn Châu thực hiện luân canh gối vụ theo công thức: lạc xuân + Dưa hấu, vừng đậu hè thu + ngô nép và rau ngắn ngày giáp tết, tạo ra cánh đồng cho thu nhập từ 120 triệu đồng đến 140 triệu đồng/ ha. Rau củ quả Diễn Châu trở thành thương hiệu không những cung ứng trong tỉnh mà con vươn ra thị trường Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, theo xe ô tô vượt quốc lộ 7A sang cung ứng cho bà con các bộ tộc Lào./.