 |
 |
|
|
Những mô hình vụ đông phát huy lợi thế ở vùng chiêm trũng
Những năm gần đây, do điều kiện thời tiết khá thất thường nên sản xuất cây vụ đông ở tỉnh ta ngày càng khó khăn. Việc “trồng cây gì và nuôi con gì” là băn khoăn của không chỉ đối với bà con nông dân mà các nhà quản lý. Từ thực tiễn khảo sát, tìm hiểu một số mô hình cây con vụ đông tại một số địa bàn vùng chiêm trũng, chúng tôi xin gợi mở để bà con tham khảo
Những mô hình sáng tạo tại vùng chiêm trũng
Địa chỉ đầu tiên mà chúng tôi tìm đến là xóm 4, xã Hưng Đạo, Hưng Nguyên. Do đây là địa hình sâu trũng nên hàng năm, sau khi sản xuất xong vụ hè thu (trước đó là vụ xuân), người dân thường nuôi cá vụ 3. Với khoảng 10 ha cá vụ 3 và thay vì nuôi từng hộ, sau khi làm xong vụ hè thu, ban cán sự và đoàn thể xóm đứng ra mượn đất của một số hộ để khoanh nuôi tập trung và bảo vệ. Để giảm thiểu rủi ro, ban cán sự giao cho các đoàn thể chọn cá giống kích cỡ to hơn để thả. Với cách nuôi thả trên, mặc dù chi phí mua cá giống ban đầu lớn nhưng khá hiệu quả và chắc ăn vì thời gian thu hoạch ngắn, tránh được nguy cơ thiệt hại do thiên tai lụt bão.
Ông Phan Xuân Hiệp – Phó Chủ tịch UBND xã Hưng Đạo cho biết: do đồng đất sâu trũng, thời tiết thuận lợi, hàng năm xóm 4 chỉ cần khoảng 30 triệu tiền cá giống, sau 3 tháng xóm thu hoạch được gần 100 triệu đồng. Sau khi trừ chi phí, lãi gấp từ 2 -3 lần là điều mà không phải mô hình cây con vụ đông nào cũng có được. Năm nay, dù nuôi cá vụ 3 không thuận lợi vì lụt nặng giữa tháng 10 nhưng đến nay các hộ vẫn vớt vát đủ tiền giống; thiệt hại của nghề nuôi cá thì cũng không mất đi đâu cả vì suy cho cùng thì cộng đồng được hưởng lợi vì nguồn lợi được tái tạo. Bên cạnh đó, nuôi cá vụ 3 ở Hưng Đạo vừa vệ sinh đồng ruộng và góp phần ngăn ngừa cỏ dại tấn công đồng, làm ảnh hưởng đến sản xuất lúa vụ Xuân nên rất tốt.
Tìm hiểu thêm, chúng tôi được biết, sở dĩ nuôi cá vụ 3 tại Hưng Đạo có lợi thế lớn và mang lại lợi nhuận cao là vì người nuôi gần như không phải mất chi phí. Cá nuôi chủ yếu là trắm, cá mè, cá gáy... chủ yếu tận dụng nguồn thức ăn tự nhiên và lớn rất nhanh, bình quân mỗi con từ 3-4 kg chỉ sau 3 tháng nuôiTrên thực tế, tận dụng đồng chiêm trũng, ngoài khoảng 45 ha ha nuôi cá vụ 3 rải đều ở các xóm, bà con xóm 1 và xóm 2 xã Hưng Đạo còn đầu tư cải tạo ao đầm để làm gia trại tổng hợp, dưới ao thì nuôi cá thâm canh còn trên bờ thì phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm. Toàn xã hiện có 10 mô hình với diện tích khoảng 30 ha, bình quân thu nhập hàng năm trên dưới 100 triệu đồng/mô hình/ha.
Mô hình thứ hai khai thác hiệu quả vùng chiêm trũng để sản xuất vụ đông là ở xã Quỳnh Bá, Quỳnh Lưu. Anh Phan Xuân Lộc, chủ mô hình gia trại ở xóm 2, xã Quỳnh Bá cho biết: chỉ với 1 ha ao đất vùng sâu trũng, hàng năm, sau khi làm xong vụ hè thu, gia đình anh cải tạo ao đầm, đắp bờ ruộng để phía dưới thả cá trắm, cá mè, phía trên nuôi 1.500 con vịt đẻ trứng. Với chỉ 3 lao động trong gia đình nhưng năm cho thu hoạch 200 triệu đồng, sau khi trừ chi phí lãi khoảng 100 triệu đồng.
Ông Nguyễn Xuân Giáp- Phó Chủ tịch UBND xã Quỳnh Bá cho hay: vài năm lại đây, do sản xuất khó khăn nên diện tích lúa hè thu của xã giảm mạnh nhưng bù lại các mô hình sản xuất vụ đông, nhất là vùng sâu trũng của xã phát triển khá sôi động. Mô hình của anh Lộc chỉ là 1 trong số có 34 mô hình gia trại tổng hợp của xã. Ngoài kết hợp nuôi cá vụ 3, người dân còn cải tạo lại ao đầm, đắp bờ để nuôi gia cầm nên hiệu quả tối đa. Toàn xã hiện có 108 máy ấp trứng chuyên sản xuất và cung cấp hàng triệu con giống gia cầm mỗi năm cho địa bàn tỉnh và phía nam. Mặc dù sản lượng lúa hè thu giảm nhưng trị sản xuất nông nghiệp tăng khá nhanh, năm 2019 tổng giá trị sản xuất nông nghiệp khoảng 55 tỷ đồng thì chăn nuôi chiếm đến 41,5 tỷ; xã đã thành lập HTX chăn nuôi riêng để định hướng cho bà con làm ăn.
Bên cạnh mô hình cá vụ 3 thì một trong những hướng mà các xã vùng chiêm trũng làm khá hiệu quả là trồng bí xanh và dưa chuột nằm trên đất 2 lúa. Tại xã Hưng Tân, Hưng Nguyên, mặc dù vụ sản xuất năm nay không thuận lợi nhưng với khoảng 0,5 dưa chuột còn lại được bà con nông dân chăm sóc sau mưa lụt đã cho kết quả khả qua. Ông Phạm Hà - Chủ nhiệm HTX dịch vụ nông nghiệp Hưng Tân sau khi đưa chúng tôi đi thăm mô hình đã chia sẻ: vụ đông năm nay xã làm 5 ha dưa chuột và bí xanh trên đất 2 lúa nhưng do đợt mưa lụt giữa tháng 10 chỉ còn khoảng 5 sào dưa chuột, HTX động viên nên bà con chăm sóc đã cho thu hoạch được 5 triệu/sào. Nếu chăm sóc tốt, thu nhập bình quân chắc chắn đạt từ 5-7 triệu/sào.
Có chính sách hỗ trợ để bà con làm vụ đông hiệu quả?
Tìm hiểu thêm chúng tôi được biết, với lợi thế trên, không chỉ bà con vùng chiêm trũng như Hưng Tây, Hưng Đạo (Hưng Nguyên) mà bà các vùng khác như ở Nam Anh, Xuân Hòa (Nam Đàn), Quỳnh Hưng, Quỳnh Bá, Quỳnh Văn (Quỳnh Lưu) hiện đều tận dụng vùng sâu trũng để nuôi cá vụ 3 hoặc triển khai các cây vụ đông trên đất 2 lúa khá hiệu quả.
Kỹ sư Phan Duy Hải- Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt cho biết: toàn tỉnh hiện có 20.000 ha sâu trũng có thể nuôi cá vụ 3 và 40.000 ha có thể kết hợp làm cá lúa. Tuy nhiên, mấy năm lại đây, do diện tích cá – lúa giảm nhiều nên chỉ cần bà con sử dụng hiệu quả 12.000 ha để nuôi cá vụ 3 thì đã thành công ngoài mong đợi.
Tuy nhiên, cũng theo Kỹ sư Phan Duy Hải, để bảo vệ mùa màng và hạn chế nạn chuột phá hoại, phải tăng cường tính cộng đồng trong tổ chức làm vụ đông. Cụ thể, đối với vùng trũng như Nam Đàn, Hưng Nguyên, nuôi cá vụ 3 không thể làm đơn lẻ mà phải hình thành quy mô vùng, ít nhất là quy mô xóm, xã thì cơ hội thành công mới cao. Do đặc thù sản xuất vụ đông thường đối mặt với thiên tai hạn hán hoặc mưa lũ và chuột bọ phái hoại mùa màng nên phía chính quyền hoặc HTX phải vào cuộc, hỗ trợ đồng bộ, từ xây dựng quy hoạch đến đầu tư hạ tầng, hỗ trợ bà con trong việc tổ chức các đợt ra quân phòng trừ sâu bệnh và diệt chuột…
Cụ thể, như trường hợp làm dưa và bí xanh trên đất 2 lúa, bà con xã Hưng Tân (Hưng Nguyên) dù giảm được chi phí làm dàn cho dưa hay bí cho bà con nhưng để có thu hoạch thì người dân phải mua bao ni lông để khoanh vùng quanh ruộng để hạn chế chuột vào phá hoại. Theo ông Phạm Hà- Chủ nhiệm HTX dịch vụ nông nghiệp Hưng Tân, nếu quy hoạch được vùng làm dưa, bí xanh tập trung và vận động được nhiều hộ dân cùng làm thì hạn chế được hiện tượng chuột bọ phá hoại và tạo tiền đề tốt để sản xuất vụ Xuân.
Bên cạnh đó, để mô hình nuôi cá vụ 3 hiệu quả thì phải hình thành các liên kết tổ nhóm để có đại diện đứng ra mượn mặt nước, ruộng để nuôi thả tập trung, vừa tiện chăm sóc và bảo vệ. Đây là lý do các mô hình nuôi cá vụ 3 tại xóm 4 Hưng Đạo thay vì từng hộ nuôi đơn lẻ thì cộng đồng xóm đứng ra tổ chức và mượn ruộng để nuôi thì mới mang lại thành công.
Mặt khác, từ thực tiễn của mình, Kỹ sư Phan Duy Hải – Phó Chi cục trưởng Chi cục trồng trọt tỉnh gợi ý thêm: hiện cây lạc hay ngô vụ đông ở tỉnh ta đều bị đối mặt với sâu bệnh và chuột phá hoại thì cây khoai tây với ưu thế là cây trồng ưa lạnh, thời vụ ngắn (chỉ 2 tháng rưỡi), đầu ra tương đối dễ và đặc biệt không bị chuột cắn hại, tiềm năng và triển vọng lớn nhưng hiện tại phát triển khá hạn chế.
Nguyên nhân chính là do hiện giá giống khoai tây khá cao. Hiện tại, với năng suất 20 tấn/ha khoai tây, tương đương doanh thu khoảng 90 triệu đồng/năm (chỉ sản xuất được vụ đông) nhưng chi phí giống đã mất khoảng 20-25 triệu đồng (giá từ 18-20 ngàn đồng/kg giống), chiếm đến 30% doanh thu nên chưa khuyến khích được người dân. Chính vì vậy, để phát triển, mở rộng diện tích khoai tây vụ đông, nên chăng tỉnh xem xét bổ sung chính sách theo hướng hỗ trợ ban đầu về giống sau đó kích thích bà con bằng chính khuyến khích các hộ đứng ra mua lại khoai tây loại 2 để bảo quản làm giống vụ sau. Cách làm này không chỉ kích thích bà con mà còn giảm dần giá giống thì bà con sẽ mạnh dạn chuyển sang trồng khoai Tây.
Hy vọng từ những mô hình trên và khuyến cáo của các nhà chuyên môn, các địa phương sẽ có tổng kết đánh giá mô hình cây con vụ đông một cách hiệu quả để có chính sách hỗ trợ cho bà con mở rộng diện tích, qua đó tạo thêm việc làm để bà con nông dân không bỏ ruộng và ly hương./.
Nguyễn Hải - nguồn Tập san khuyến nông
Địa chỉ đầu tiên mà chúng tôi tìm đến là xóm 4, xã Hưng Đạo, Hưng Nguyên. Do đây là địa hình sâu trũng nên hàng năm, sau khi sản xuất xong vụ hè thu (trước đó là vụ xuân), người dân thường nuôi cá vụ 3. Với khoảng 10 ha cá vụ 3 và thay vì nuôi từng hộ, sau khi làm xong vụ hè thu, ban cán sự và đoàn thể xóm đứng ra mượn đất của một số hộ để khoanh nuôi tập trung và bảo vệ. Để giảm thiểu rủi ro, ban cán sự giao cho các đoàn thể chọn cá giống kích cỡ to hơn để thả. Với cách nuôi thả trên, mặc dù chi phí mua cá giống ban đầu lớn nhưng khá hiệu quả và chắc ăn vì thời gian thu hoạch ngắn, tránh được nguy cơ thiệt hại do thiên tai lụt bão.
Ông Phan Xuân Hiệp – Phó Chủ tịch UBND xã Hưng Đạo cho biết: do đồng đất sâu trũng, thời tiết thuận lợi, hàng năm xóm 4 chỉ cần khoảng 30 triệu tiền cá giống, sau 3 tháng xóm thu hoạch được gần 100 triệu đồng. Sau khi trừ chi phí, lãi gấp từ 2 -3 lần là điều mà không phải mô hình cây con vụ đông nào cũng có được. Năm nay, dù nuôi cá vụ 3 không thuận lợi vì lụt nặng giữa tháng 10 nhưng đến nay các hộ vẫn vớt vát đủ tiền giống; thiệt hại của nghề nuôi cá thì cũng không mất đi đâu cả vì suy cho cùng thì cộng đồng được hưởng lợi vì nguồn lợi được tái tạo. Bên cạnh đó, nuôi cá vụ 3 ở Hưng Đạo vừa vệ sinh đồng ruộng và góp phần ngăn ngừa cỏ dại tấn công đồng, làm ảnh hưởng đến sản xuất lúa vụ Xuân nên rất tốt.
Tìm hiểu thêm, chúng tôi được biết, sở dĩ nuôi cá vụ 3 tại Hưng Đạo có lợi thế lớn và mang lại lợi nhuận cao là vì người nuôi gần như không phải mất chi phí. Cá nuôi chủ yếu là trắm, cá mè, cá gáy... chủ yếu tận dụng nguồn thức ăn tự nhiên và lớn rất nhanh, bình quân mỗi con từ 3-4 kg chỉ sau 3 tháng nuôiTrên thực tế, tận dụng đồng chiêm trũng, ngoài khoảng 45 ha ha nuôi cá vụ 3 rải đều ở các xóm, bà con xóm 1 và xóm 2 xã Hưng Đạo còn đầu tư cải tạo ao đầm để làm gia trại tổng hợp, dưới ao thì nuôi cá thâm canh còn trên bờ thì phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm. Toàn xã hiện có 10 mô hình với diện tích khoảng 30 ha, bình quân thu nhập hàng năm trên dưới 100 triệu đồng/mô hình/ha.
Mô hình thứ hai khai thác hiệu quả vùng chiêm trũng để sản xuất vụ đông là ở xã Quỳnh Bá, Quỳnh Lưu. Anh Phan Xuân Lộc, chủ mô hình gia trại ở xóm 2, xã Quỳnh Bá cho biết: chỉ với 1 ha ao đất vùng sâu trũng, hàng năm, sau khi làm xong vụ hè thu, gia đình anh cải tạo ao đầm, đắp bờ ruộng để phía dưới thả cá trắm, cá mè, phía trên nuôi 1.500 con vịt đẻ trứng. Với chỉ 3 lao động trong gia đình nhưng năm cho thu hoạch 200 triệu đồng, sau khi trừ chi phí lãi khoảng 100 triệu đồng.
Ông Nguyễn Xuân Giáp- Phó Chủ tịch UBND xã Quỳnh Bá cho hay: vài năm lại đây, do sản xuất khó khăn nên diện tích lúa hè thu của xã giảm mạnh nhưng bù lại các mô hình sản xuất vụ đông, nhất là vùng sâu trũng của xã phát triển khá sôi động. Mô hình của anh Lộc chỉ là 1 trong số có 34 mô hình gia trại tổng hợp của xã. Ngoài kết hợp nuôi cá vụ 3, người dân còn cải tạo lại ao đầm, đắp bờ để nuôi gia cầm nên hiệu quả tối đa. Toàn xã hiện có 108 máy ấp trứng chuyên sản xuất và cung cấp hàng triệu con giống gia cầm mỗi năm cho địa bàn tỉnh và phía nam. Mặc dù sản lượng lúa hè thu giảm nhưng trị sản xuất nông nghiệp tăng khá nhanh, năm 2019 tổng giá trị sản xuất nông nghiệp khoảng 55 tỷ đồng thì chăn nuôi chiếm đến 41,5 tỷ; xã đã thành lập HTX chăn nuôi riêng để định hướng cho bà con làm ăn.
Bên cạnh mô hình cá vụ 3 thì một trong những hướng mà các xã vùng chiêm trũng làm khá hiệu quả là trồng bí xanh và dưa chuột nằm trên đất 2 lúa. Tại xã Hưng Tân, Hưng Nguyên, mặc dù vụ sản xuất năm nay không thuận lợi nhưng với khoảng 0,5 dưa chuột còn lại được bà con nông dân chăm sóc sau mưa lụt đã cho kết quả khả qua. Ông Phạm Hà - Chủ nhiệm HTX dịch vụ nông nghiệp Hưng Tân sau khi đưa chúng tôi đi thăm mô hình đã chia sẻ: vụ đông năm nay xã làm 5 ha dưa chuột và bí xanh trên đất 2 lúa nhưng do đợt mưa lụt giữa tháng 10 chỉ còn khoảng 5 sào dưa chuột, HTX động viên nên bà con chăm sóc đã cho thu hoạch được 5 triệu/sào. Nếu chăm sóc tốt, thu nhập bình quân chắc chắn đạt từ 5-7 triệu/sào.
Có chính sách hỗ trợ để bà con làm vụ đông hiệu quả?
Tìm hiểu thêm chúng tôi được biết, với lợi thế trên, không chỉ bà con vùng chiêm trũng như Hưng Tây, Hưng Đạo (Hưng Nguyên) mà bà các vùng khác như ở Nam Anh, Xuân Hòa (Nam Đàn), Quỳnh Hưng, Quỳnh Bá, Quỳnh Văn (Quỳnh Lưu) hiện đều tận dụng vùng sâu trũng để nuôi cá vụ 3 hoặc triển khai các cây vụ đông trên đất 2 lúa khá hiệu quả.
Kỹ sư Phan Duy Hải- Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt cho biết: toàn tỉnh hiện có 20.000 ha sâu trũng có thể nuôi cá vụ 3 và 40.000 ha có thể kết hợp làm cá lúa. Tuy nhiên, mấy năm lại đây, do diện tích cá – lúa giảm nhiều nên chỉ cần bà con sử dụng hiệu quả 12.000 ha để nuôi cá vụ 3 thì đã thành công ngoài mong đợi.
Tuy nhiên, cũng theo Kỹ sư Phan Duy Hải, để bảo vệ mùa màng và hạn chế nạn chuột phá hoại, phải tăng cường tính cộng đồng trong tổ chức làm vụ đông. Cụ thể, đối với vùng trũng như Nam Đàn, Hưng Nguyên, nuôi cá vụ 3 không thể làm đơn lẻ mà phải hình thành quy mô vùng, ít nhất là quy mô xóm, xã thì cơ hội thành công mới cao. Do đặc thù sản xuất vụ đông thường đối mặt với thiên tai hạn hán hoặc mưa lũ và chuột bọ phái hoại mùa màng nên phía chính quyền hoặc HTX phải vào cuộc, hỗ trợ đồng bộ, từ xây dựng quy hoạch đến đầu tư hạ tầng, hỗ trợ bà con trong việc tổ chức các đợt ra quân phòng trừ sâu bệnh và diệt chuột…
Cụ thể, như trường hợp làm dưa và bí xanh trên đất 2 lúa, bà con xã Hưng Tân (Hưng Nguyên) dù giảm được chi phí làm dàn cho dưa hay bí cho bà con nhưng để có thu hoạch thì người dân phải mua bao ni lông để khoanh vùng quanh ruộng để hạn chế chuột vào phá hoại. Theo ông Phạm Hà- Chủ nhiệm HTX dịch vụ nông nghiệp Hưng Tân, nếu quy hoạch được vùng làm dưa, bí xanh tập trung và vận động được nhiều hộ dân cùng làm thì hạn chế được hiện tượng chuột bọ phá hoại và tạo tiền đề tốt để sản xuất vụ Xuân.
Bên cạnh đó, để mô hình nuôi cá vụ 3 hiệu quả thì phải hình thành các liên kết tổ nhóm để có đại diện đứng ra mượn mặt nước, ruộng để nuôi thả tập trung, vừa tiện chăm sóc và bảo vệ. Đây là lý do các mô hình nuôi cá vụ 3 tại xóm 4 Hưng Đạo thay vì từng hộ nuôi đơn lẻ thì cộng đồng xóm đứng ra tổ chức và mượn ruộng để nuôi thì mới mang lại thành công.
Mặt khác, từ thực tiễn của mình, Kỹ sư Phan Duy Hải – Phó Chi cục trưởng Chi cục trồng trọt tỉnh gợi ý thêm: hiện cây lạc hay ngô vụ đông ở tỉnh ta đều bị đối mặt với sâu bệnh và chuột phá hoại thì cây khoai tây với ưu thế là cây trồng ưa lạnh, thời vụ ngắn (chỉ 2 tháng rưỡi), đầu ra tương đối dễ và đặc biệt không bị chuột cắn hại, tiềm năng và triển vọng lớn nhưng hiện tại phát triển khá hạn chế.
Nguyên nhân chính là do hiện giá giống khoai tây khá cao. Hiện tại, với năng suất 20 tấn/ha khoai tây, tương đương doanh thu khoảng 90 triệu đồng/năm (chỉ sản xuất được vụ đông) nhưng chi phí giống đã mất khoảng 20-25 triệu đồng (giá từ 18-20 ngàn đồng/kg giống), chiếm đến 30% doanh thu nên chưa khuyến khích được người dân. Chính vì vậy, để phát triển, mở rộng diện tích khoai tây vụ đông, nên chăng tỉnh xem xét bổ sung chính sách theo hướng hỗ trợ ban đầu về giống sau đó kích thích bà con bằng chính khuyến khích các hộ đứng ra mua lại khoai tây loại 2 để bảo quản làm giống vụ sau. Cách làm này không chỉ kích thích bà con mà còn giảm dần giá giống thì bà con sẽ mạnh dạn chuyển sang trồng khoai Tây.
Hy vọng từ những mô hình trên và khuyến cáo của các nhà chuyên môn, các địa phương sẽ có tổng kết đánh giá mô hình cây con vụ đông một cách hiệu quả để có chính sách hỗ trợ cho bà con mở rộng diện tích, qua đó tạo thêm việc làm để bà con nông dân không bỏ ruộng và ly hương./.
Nguyễn Hải - nguồn Tập san khuyến nông
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Văn bản mới
Tin nổi bật
-
Hiệu quả từ mô hình nuôi tằm
-
Nuôi chim bồ câu sinh sản hiệu quả cao
-
Hội thảo mô hình sản xuất thâm canh giống sắn mới STB1
-
30 năm Khuyến nông Nghệ An: Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
-
Phương hướng, mục tiêu và giải pháp tổ chức sản xuất trồng trọt vụ Xuân năm 2024 (Trích ĐA tổ chức sản xuất trồng trọt vụ Xuân năm 2024 – SNN)
-
Nghi Văn - Nghi Lộc: Phát triển kinh tế từ trang trại tổng hợp VAC
-
Nghiệm thu mô hình chăn nuôi ngan Pháp thương phẩm
-
Sở Nông nghiệp và PTNT Nghệ An tổ chức Hội nghị về công tác quản lý tài chính kế toán năm 2023
-
Xã Nghĩa Tiến- TX Thái Hoà phát triển kinh tế vườn đồi
Thư viện ảnh
