Thứ tư, 24/12/2025, 18:15

Khuyến nông Nghệ An: Đổi mới tư duy, phát triển nông nghiệp đa giá trị

Thứ tư - 24/12/2025 16:06 7 0

Trong bối cảnh nền nông nghiệp cả nước đang chuyển mình mạnh mẽ từ “tư duy sản xuất” sang “tư duy kinh tế nông nghiệp”, hệ thống khuyến nông được xem là lực lượng tiên phong giúp nông dân thay đổi cách làm, tiếp cận với mô hình nông nghiệp đa giá trị, bền vững. Nghệ An – một trong những địa phương có quy mô sản xuất lớn của Bắc Trung Bộ – đang chứng kiến sự chuyển biến rõ nét trong công tác khuyến nông, từ hỗ trợ kỹ thuật sang nâng cao tri thức và năng lực sản xuất cho người nông dân.

Khuyến nông Nghệ An: Đổi mới tư duy, phát triển nông nghiệp đa giá trị

Thực tế cho thấy, nông nghiệp Nghệ An đang đối mặt với nhiều thách thức: biến đổi khí hậu, dịch bệnh, biến động thị trường, cùng các yêu cầu ngày càng khắt khe về mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Trước bối cảnh đó, Khuyến nông Nghệ An đã chủ động đổi mới phương thức hoạt động, chuyển từ mô hình hỗ trợ đơn thuần sang hướng dẫn nông dân tiếp cận tri thức, áp dụng tiến bộ kỹ thuật và chuyển đổi số trong sản xuất.
Theo ông Hoàng Văn Hồng – Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, để phát triển nông nghiệp đa giá trị, cần phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ khuyến nông chuyên sâu, đào tạo gắn với thực tiễn, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, công nghệ số, đồng thời nhân rộng các mô hình nông nghiệp kết hợp du lịch, hữu cơ, sinh thái và tuần hoàn.
Những năm gần đây, Trung tâm Khuyến nông Nghệ An đã triển khai nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp theo hướng đa giá trị – vừa mang lại hiệu quả kinh tế, vừa bảo đảm sinh thái và văn hóa địa phương.

Mô hình trồng dưa chuột theo hướng hữu cơ ứng dụng hệ thống tưới tự động trên vùng đất bãi bồi ven sông Lam

Tại xã Long Xá, huyện Hưng Nguyên cũ (nay là xã Hưng Nguyên Nam), mô hình trồng dưa chuột hữu cơ ứng dụng hệ thống tưới tự động trên vùng đất bãi bồi ven sông Lam đã giúp người dân tăng năng suất 15–20%, giảm chi phí nhân công gần 30%, đồng thời thu hút khách tham quan trải nghiệm quy trình sản xuất sạch. Mô hình dưa chuột hữu cơ sử dụng hệ thống tưới tự động quy mô không chỉ mang lại thu nhập cao cho nông dân, mà còn góp phần giảm phát thải, bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu. Đây là minh chứng rõ nét cho xu hướng “nông nghiệp xanh gắn với du lịch sinh thái”.

Mô hình chăn nuôi bò kết hợp trồng cỏ sinh khối và sản xuất phân hữu cơ vi sinh ở xã Diễn Tháp, huyện Diễn Châu cũ (nay là xã Quảng Châu), tạo chuỗi liên kết tuần hoàn khép kín – chất thải chăn nuôi được ủ thành phân bón cho đồng cỏ, giúp tiết kiệm chi phí, giảm ô nhiễm môi trường và tạo thêm nguồn thu từ bán phân hữu cơ. Là mô hình mang lại hiệu quả cao, an toàn, thân thiện môi trường, giúp phát triển chăn nuôi bò bền vững, nâng cao thu nhập và góp phần xây dựng nền nông nghiệp sinh thái hiện đại: Cỏ sinh khối giúp chủ động nguồn thức ăn xanh quanh năm, giảm 20–30% chi phí mua thức ăn tinh. Chất thải chăn nuôi được ủ làm phân hữu cơ vi sinh, vừa bán được, vừa bón lại cho đồng cỏ, tạo vòng tuần hoàn khép kín, giúp tăng thu nhập 10–20% so với nuôi truyền thống; Phân bò được xử lý triệt để, không gây ô nhiễm, giảm mùi hôi và ruồi muỗi; đồng thời cải tạo đất, nâng cao độ phì nhiêu cho đồng cỏ; Mô hình có hiệu quả bền vững, tận dụng tối đa nguồn tài nguyên tại chỗ, giảm phát thải khí nhà kính, phù hợp định hướng kinh tế tuần hoàn – nông nghiệp xanh, đa giá trị.

Mô hình chăn nuôi gà tại xã Tân Châu

Tại xã Diễn Phú, huyện Diễn Châu cũ (nay là xã Tân Châu), mô hình chăn nuôi gà kết hợp nuôi giun quế giúp tăng lợi nhuận từ 15–25% so với chăn nuôi thông thường. Chất thải chăn nuôi được tận dụng làm thức ăn cho giun quế, giảm chi phí xử lý và mua thức ăn. Giun quế sau đó được sử dụng làm nguồn đạm tự nhiên bổ sung cho gà hoặc bán ra thị trường, tạo thêm thu nhập. Mô hình chi phí thấp, hiệu quả cao, thân thiện môi trường, tạo chuỗi giá trị khép kín giữa “chăn nuôi – giun quế – phân hữu cơ”, dễ áp dụng ở quy mô hộ, hợp tác xã; tận dụng tốt lao động nông thôn, phù hợp với định hướng kinh tế nông nghiệp tuần hoàn, hữu cơ và đa giá trị.
Mô hình trồng dứa phủ nilon theo hướng tuần hoàn tại xã Quỳnh Thắng (Nghệ An) là mô hình tiêu biểu cho tư duy sản xuất nông nghiệp đa giá trị, vừa nâng cao hiệu quả kinh tế, vừa bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Đây là mô hình hiệu quả cao, thân thiện môi trường, có khả năng nhân rộng, phù hợp định hướng phát triển nông nghiệp sinh thái – kinh tế tuần hoàn – đa giá trị mà tỉnh Nghệ An đang triển khai. Việc che phủ nilon giúp hạn chế cỏ dại, giữ ẩm và giảm công lao động, tăng năng suất dứa từ 10–15% so với trồng truyền thống. Toàn bộ sản phẩm dứa được chế biến sâu thành các sản phẩm giá trị gia tăng như dứa ép, dứa sấy, nước dứa, nước rửa chén sinh học... giúp đa dạng hóa đầu ra, tăng giá trị sản phẩm lên 1,5–2 lần. Đồng thời, phế phụ phẩm (vỏ, lõi, lá dứa) được tận dụng làm phân hữu cơ và sợi công nghiệp, giảm thiểu chất thải và tăng thêm nguồn thu; Mô hình ứng dụng tuần hoàn sinh học – không bỏ phí bất kỳ phần nào của cây dứa. Phế phụ phẩm được xử lý thành phân bón hữu cơ vi sinh, hạn chế sử dụng hóa chất, giảm phát thải khí nhà kính và ô nhiễm đất, nước. Việc che phủ nilon sinh học còn giúp tiết kiệm nước tưới và bảo vệ đất canh tác lâu dài; Mô hình tạo việc làm ổn định cho lao động địa phương, nhất là phụ nữ trong khâu sơ chế và chế biến sản phẩm; thúc đẩy kinh tế nông thôn theo chuỗi giá trị khép kín “trồng – chế biến – tiêu thụ – tái tạo tài nguyên”, gắn với sản xuất xanh và nông nghiệp tuần hoàn.

Mô hình trồng dứa phủ nilon theo hướng tuần hoàn tại xã Quỳnh Thắng

Khuyến nông Nghệ An không chỉ dừng lại ở việc hướng dẫn kỹ thuật, mà còn tập trung hỗ trợ nông dân tiếp cận thông tin thị trường, liên kết doanh nghiệp – hợp tác xã – người sản xuất, nhằm tối ưu hóa chuỗi giá trị. Việc xã hội hóa hoạt động khuyến nông, thu hút sự tham gia của doanh nghiệp, hợp tác xã đã giúp hình thành các vùng nguyên liệu tập trung cho chế biến, tạo sức cạnh tranh cho nông sản địa phương như chè, cam, rau màu, thủy sản nước ngọt.
Theo định hướng mới, khuyến nông nhà nước sẽ phối hợp chặt chẽ với khuyến nông doanh nghiệp và khuyến nông cộng đồng theo chuỗi ngành hàng, đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, xây dựng hệ thống quản lý sản xuất, truy xuất nguồn gốc để đáp ứng yêu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu.
Mục tiêu của Nghệ An là xây dựng nền nông nghiệp phát triển theo hướng đa giá trị – không chỉ tạo ra giá trị vật chất (kinh tế) mà còn gia tăng giá trị sinh thái và văn hóa nông thôn. Những mô hình như nông nghiệp kết hợp du lịch trải nghiệm, sản xuất nông nghiệp hữu cơ, hay chăn nuôi gắn với kinh tế tuần hoàn tại nhiều địa phương trong tỉnh đang chứng minh hướng đi đúng đắn của công tác khuyến nông trong thời kỳ mới.
Với sự đổi mới mạnh mẽ về tư duy, phương thức hoạt động và sự đồng hành của các cấp, các ngành, Khuyến nông Nghệ An đang từng bước trở thành cầu nối tri thức – công nghệ – thị trường, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân, xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, và hướng tới nền nông nghiệp hiện đại, đa giá trị, phát triển bền vững.

Nguyễn Kim Hùng – Trung tâm Khuyến nông - nguồn TSKN