Đã hơn 10 năm kể từ khi phong trào được phát động, nhìn lại chặng đường đã qua không thể không ghi nhận những thành tựu đạt được qua các số liệu thống kê là có trên 70 % số xã đạt chuẩn NTM được hội nghị tổng kết 10 năm chương trình mục tiêu Quốc Gia xây dựng nông thôn mới khu vực miền núi phía Bắc thông qua trong đó có huyện Quỳ Hợp, đặc biệt là xã Châu Quang có 100 % xóm đạt chuẩn nông thôn mới. Bên cạnh đó, Quỳ Hợp là huyện miền núi phía Tây Bắc tỉnh Nghệ An có diện tích tự nhiên 941,28 km2, với tổng dân số hơn 130.000 người. Từ những việc làm thiết thực những năm qua huyện đã thực hiện chính sách kinh tế đổi mới của Đảng, nhà nước làm cho nền kinh tế của huyện đã phát triển mạnh mẽ và đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên năng suất cây trồng, vật nuôi vẫn còn thấp, trình độ dân trí chưa đồng đều, nhất là vùng sâu, vùng xa đời sống kinh tế còn nghèo, giao thông đi lại khó khăn. Mặt khác, nhu cầu về các sản phẩm thịt gia cầm ngày càng lớn đạt chất lượng cao nên cần phải hiện đại hóa việc chăn nuôi gia cầm theo hướng thâm canh hay bán thâm canh, thay vì nuôi thả tự nhiên với số lượng ít theo tập quán cũ. Mặt khác, giống vịt Bầu Qùy hiện nay đang được Hội đồng KHCN - Bộ nông nghiệp khuyến khích sản xuất, bảo tồn. Vì vậy, để chăn nuôi vịt nói chung và nuôi vịt Bầu Quỳ nói riêng phát triển bền vững, tạo bước phát triển mới, sản xuất theo hướng hàng hóa, có chất lượng, hiệu quả cao, có khả năng cạnh tranh, nâng cao giá trị, trở thành ngành chính trong Nông nghiệp, hình thành và phát triển tốt mối liên kết trong sản xuất chăn nuôi, bảo vệ môi trường sinh thái, đảm bảo an toàn thực phẩm và tạo sản phẩm đầu ra ổn định, giá bán cao, đòi hỏi người chăn nuôi áp dụng các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học.
Xuất phát từ những thực tiễn đó năm 2022, với nguồn kinh phí Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới nguồn ngân sách Trung ương, Trung tâm Khuyến nông Nghệ An xây dựng mô hình "Chăn nuôi vịt Bầu Quỳ thương phẩm" được triển khai tại xã Châu Quang, huyện Quỳ Hợp, với quy mô 900 con, 3 hộ tham gia, giống vịt Bầu Quỳ. Trước khi đưa vịt về nuôi, các hộ được tập huấn về quy trình kỹ thuật từ khâu làm chuồng có hố xử lý phân, rác thải,…đến khâu vệ sinh phòng bệnh: Như yêu cầu chuồng cách xa nhà ở, cuối hướng gió, trước và trong quá trình nuôi đã tẩy uế chuồng nuôi bằng Iodin 10%, vôi bột,... thường xuyên vệ sinh máng ăn máng uống sạch sẽ. Nuôi với phương thức bán chăn thả, khoanh vùng khu vực nuôi, không nuôi chung với các đối tượng nuôi khác trong cùng khu vực nuôi, định kỳ thu gom rác thải, quét dọn sạch sẽ và rắc vôi bột khử trùng, đặc biệt có sử dụng các chế phẩm men vi sinh để khử mùi hôi của phân vịt thải ra. Trong quá trình nuôi, các hộ nuôi đã biết sử dụng hóa chất Iodin 10% hoặc vôi bột để tiêu độc khử trùng chuồng nuôi, làm giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tăng sức đề kháng cho đàn vịt, giảm thiểu lây lan dịch bệnh. Mô hình được thực hiện 3 tháng, trước khi triển khai thực hiện mô hình Trung tâm Khuyến nông tổ chức khảo sát họp chọn điểm, họp dân chọn hộ thông qua nội dung kế hoạch triển khai mô hình. Tham gia mô hình người dân được hỗ trợ 70% (giống và vật tư thức ăn hỗn hợp, thuốc thú y, dung dịch hóa chất sát trùng, vắc xin phòng bệnh), có cán bộ kỹ thuật chuyên môn phù hợp yêu cầu của mô hình, có kinh nghiệm trong chỉ đạo cơ sở. Đặc biệt, có sự quan tâm chỉ đạo của lãnh đạo xã Châu Quang và sự phối hợp nhiệt tình của các ban ngành cấp đã trực tiếp phối hợp chỉ đạo mô hình. Các hộ dân tham gia mô hình đồng tình hưởng ứng, có nhân lực lao động và có tinh thần trách nhiệm cao trong việc chăm sóc mô hình, có nguồn kinh phí đối ứng đầy đủ kịp thời. Con giống được cấp đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật; khỏe mạnh, không dịch bệnh, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng từ các cơ sở sản xuất kinh doanh có uy tín, có giấy kiểm dịch chất lượng con giống. Vịt Bầu Quỳ là giống bản địa thích nghi với điều kiện khí hậu vùng miền, chịu kham khổ, dễ nuôi, có sức đề kháng, chống chịu dịch bệnh tốt, do các hộ nuôi với quy mô lớn nên giai đoạn đầu mới thả (vịt lúc 1 ngày tuổi đến 21 ngày tuổi), trình độ dân trí của người dân còn hạn chế nên việc áp dụng quy trình nuôi dưỡng chăm sóc đàn vịt còn nhiều bỡ ngỡ lúng túng, cùng lúc đó gặp thời tiết giao mùa nắng mưa thất thường đã phần nào ảnh hưởng đến tốc độ sinh trưởng phát triển của đàn vịt, sinh ra một số bệnh như bệnh E.coly với tỷ lệ nhiễm bệnh 10 - 12 % và bệnh cầu trùng với tỷ lệ nhiễm bệnh 8 - 10 %. Nhưng, được sự hướng dẫn của cán bộ chỉ đạo kỹ thuật Trung tâm cùng các hộ dân đã điều trị, chăm sóc kịp thời nên đàn vịt sinh trưởng phát triển bình thường, tình hình nhiễm bệnh cũng giảm thiểu ở mức tối đa so với phương pháp nuôi truyền thống. Đồng thời các hộ đã thực hiện tốt quy trình kỹ thuật như: thường xuyên quét dọn, vệ sinh chuồng trại, máng ăn, máng uống sạch sẽ, phun dung dịch hóa chất sát trùng theo định kỳ 2- 3 lần/tháng, … Công tác phòng bệnh luôn được chú trọng và tuân thủ nghiêm ngặt lịch tiêm phòng vắc xin cho vịt. Kết quả sau 3 tháng nuôi, tỷ lệ nuôi sống đạt 95 %, trọng lượng xuất chuồng đạt 2,6 kg/con, giá bán 75.000đ/kg - 80.000đ/kg, tổng thu 177.840.000 đồng, lãi thu được 51.240.000 đồng.
Vậy, đây là dạng mô hình hoàn toàn phù hợp với điều kiện chăn nuôi cho các hộ gia đình vùng miền núi phía Tây Bắc Xứ Nghệ, giúp các hộ có kiến thức chăn nuôi, tiếp cận khoa học kỹ thuật mới đem lại hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trường nhằm nâng cao số lượng đàn, năng suất và chất lượng sản phẩm thịt, vừa bảo tồn giống vịt bản địa, vừa tạo thêm công ăn việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho người nông dân. Đồng thời, mô hình sẽ tạo tác động làm thay đổi dần tập quán chăn nuôi sản xuất nhỏ lẻ của người dân sang chăn nuôi quy mô lớn, hạn chế tối đa dịch bệnh, rút ngắn thời gian nuôi dưỡng, nâng cao hiệu quả. Mô hình sẽ góp phần cho chính quyền địa phương trong việc định hướng về tổ chức chăn nuôi nông hộ để bảo vệ môi trường và phát triển chăn nuôi gia cầm bền vững, góp phần xây dựng nông thôn mới. Kết quả đạt được của mô hình sẽ tuyên truyền, khuyến cáo cho nông dân trong và ngoài vùng học tập, áp dụng nhân rộng mô hình.
Hộ gia đình: Nguyễn Trọng Thanh, xóm Yên Luốm, xã Châu Quang, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An
Nguyễn Thị Thu - nguồn TSKN